ایدز؛ درد غیرقابل تحمل یک انگ اجتماعی

به گزارش ایسنا، بیماری ایدز تحت تأثیر تفکرات قالبی و نگرش‌های منفی نهادینه شده اجتماعی، تنها یک مسئله فیزیولوژیک و درمانی نبوده، بلکه بیشتر مسئله‌ای اجتماعی است که رنج افراد مبتلا را دوچندان می‌کند. این بیماری به طور چشمگیری در سطح جهانی گسترش یافته و پیامدهای جدی برای جمعیت جهانی داشته است. افزایش شیوع این بیماری در دهه‌های اخیر، بار سنگینی بر بسیاری از خدمات بهداشتی تحمیل کرده و باعث مرگ تعداد کثیری از مبتلایان شده است. سندرم نقص ایمنی اکتسابی یا ایدز توسط رترو ویروس HIV ایجاد می‌شود. این ویروس از آن جهت خطرناک است که به طور مستقیم به سیستم ایمنی بدن حمله می‌کند و آن را از بین می‌برد و لذا بدن را در مقابل سایر ویروس‌ها و عوامل مهاجم، آسیب‌پذیر می‌کند.

ایدز به گفته متخصصان، از جمله بیماری‌هایی است که به لحاظ تفکرات سوء حاکم بر جامعه، علاوه بر بُعد جسمی از بُعد سلامت روانی و اجتماعی نیز وضعیت بیماران را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث بروز مشکلات عدیده‌ای در فعالیت‌های مفید بیماران می‌شود. بنا بر گزارش سازمان ملل، معنای ایدز در جهان اجتماعی غالباً چیزی فراتر از یک بیماری است. به عبارت دیگر از دیدگاه اجتماعی، ایدز به عنوان یک انگ اجتماعی، مرگ، بی‌مسئولیتی در قبال رفتارهای جنسی، همجنس‌خواهی و مواردی از این قبیل دیده می‌شود. از این جهت صرف‌نظر از جنبه فیزیولوژیک آن، این بیماری از حیث اجتماعی، به عنوان یک برساخت اجتماعی، شأن اجتماعی فرد مبتلا را در سطوح متفاوت آماج خود قرار می‌دهد.

در رابطه با این موضوع، محققانی از دانشگاه پیام نور و دانشگاه جهرم نسبت به انجام پژوهشی اقدام کرده‌اند که در آن، تجربه انگ اجتماعی در مبتلایان به بیماری واگیردار فوق مورد بررسی واقع شده است.

در این پژوهش، ۲۱ فرد مبتلا به ایدز مشارکت داشته‌اند و از طریق مصاحبه عمیق و نیمه‏‌ساختاریافته داده‌های مورد نیاز پژوهشگران را فراهم آورده‌اند. محققان با تحلیل محتوای مصاحبه‏‌های انجام‌شده، سه مفهوم ترس از افشا شدن، پیش‌داوری و قضاوت نادرست و تبعیض را به‌عنوان مضمون‌های اصلی انگ اجتماعی استخراج کردند.

نتایج این مطالعه نشان دادند که مهم‌ترین مشکل افراد مبتلا به ایدز، انگ اجتماعی و نگاه‌های غضب‌آمیز افراد جامعه است و این مسئله غالباً به‌دلیل فقدان یا کمبود آگاهی عمومی، برجسته‌تر می‌شود.

به گفته مجتبی حمایت‌خواه، استادیار و محقق گروه جامعه‌شناسی دانشگاه پیام نور و همکارش، «فرد مبتلا به ایدز همواره مورد قضاوت و پیش‌داوری‌های اطرافیان خود قرار می‌گیرد و این امر بر روی تعامل اجتماعی بیمار و سبک زندگی وی تأثیر می‌گذارد».

آن‌ها می‌افزایند: «به همین دلیل، با افزایش آگاهی عمومی درمورد این بیماری و نحوه انتقال آن و همچنین ارائه خدمات مشاوره‌ای مناسب به افراد مبتلا در جهت سازگاری با آن و بهبود کیفیت زندگی، می‌توان حیات این بیماران را با امید و رضایت بیشتری مواجه کرد».

بر اساس نتایج پژوهش فوق، انگ اجتماعی ناشی از بیماری ایدز، تأثیرات مخرب زیادی بر روی سلامت روانی و سلامت اجتماعی بیمار دارد و باعث می شود آن‌ها از بسیاری از حقوق خود در جامعه، محروم و منزوی شوند. به طوری که جهت آزمایش و تشخیص به مراکز مربوطه مراجعه نمی‌کنند و یا این که نمی‌توانند به صورت مفید و مناسب از خدمات حمایتی ازقبیل دارودرمانی و روان‌درمانی و خدمات حمایتی اجتماعی استفاده کنند.

لذا حمایت‌خواه و همکارش پیشنهاد داده‌اند «در راستای بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به ایدز، بایستی با ارائه آموزش‌های لازم و ضروری به افراد جامعه درمورد این بیماری و نحوه انتقال آن، سطح آگاهی‌های افراد جامعه را ارتقاء داد. این امر باعث خواهد شد نگرش افراد جامعه به نحوه ارتباط با بیماران تغییر کند و از این طریق تا حد سنگینی بار انگ اجتماعی این بیماری را برای بیماران کاهش دهد».

به گفته آن‌ها، «این امر متعاقباً باعث خواهد شد که بیماران از حالت انزوا بیرون بیایند و جهت گرفتن حمایت‌های لازم به مراکز مربوطه مراجعه کنند و از این طریق، سطح سلامت روانی و اجتماعی خود را بالا ببرند؛ امری که طبعا نتیجه آن، بهبود کیفیت زندگی‌شان خواهد بود».

این اطلاعات علمی پژوهشی را مجله «مطالعات اجتماعی ایران» متعلق به انجمن جامعه‌شناسی ایران منتشر کرده است.

انتهای پیام