شاید حیات در مناطق سرد گیتی شکل گیرد

فضاپیمای ژاپنی هایابوسا۲ که در ۲۰۲۰ به سیارک ریوگو رسید، در جریان عملیات فضایی بسیار مهیجی موفق شد نمونه‌های ارزشمندی را از نمونه‌ سنگ‌های فضایی این سیارک به زمین بیاود.

البته بررسی جامع این نمونه‌‌ها بسیار زمان می‌برد و انتشار اطلاعاتی که از آن به دست آمده است، شاید سال‌‌ها طول بکشد. 

دانشمندان اینک با انتشار داده‌های جدیدی از سیارک کوچک ریوگو، می‌گویند ترکیبات آلی ویژه‌ای به نام هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای (PAHs) می‌توانند در مناطق سرد گیتی شکل بگیرند. به گفته آن‌ها، این نتایج ممکن است به ما در شناخت بهتر چگونگی شکل‌گیری سیارات و سیارک‌ها و در نهایت، به یافتن خاستگاه حیات در گیتی کمک کند.

هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای، به ترکیبات آلی پیچیده حلقه‌ای‌شکل گفته می‌شود. به گفته دانشمندان، مقادیر زیادی از کربن موجود در گیتی، در این هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای است. 

هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای حتی روی زمین نیز وجود دارند و معمولا زمانی تشکیل می‌شوند که ماده‌ای ارگانیک، کامل نسوخته باشد. از جمله نمونه‌های آن می‌توان به بقایای آتش کمپ‌ها یا زغال‌ باقی‌مانده روی کباب‌پز اشاره کرد. اما هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای در فضا به صورت طبیعی در سحابی‌‌ها و قرص‌های پیش‌سیاره‌ای و محیط‌های میان‌ستاره‌ای و شهاب‌سنگ‌ها نیز پیدا می‌شوند.

یافته جدید از این رو شگفت‌آور است که نشان می‌‌دهد هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای می‌توانند در نواحی سرد فضا، و نه الزاما در مناطق گرم پیرامون ستاره‌ها، تشکیل شوند. 

دانشمندان مرکز ژئوشیمی آلی و ایزوتوپی استرالیای غربی با سوزاندن گیاهان، هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای تولید کردند و سپس این مولکول‌ها را با قطعاتی که از سیارک ریوگو به زمین آورده شده بود، و نیز با نمونه‌هایی که از شهاب‌سنگ مورچیسون که در ۱۹۶۹ به بخش جنوبی استرالیا برخورد کرده بود، مقایسه کردند.

کلیتی گرایس، از نویسندگان این مقاله، می‌گوید دانشمندان این مرکز، پیوندهای بین ایزوتوپ‌های کربن سبک و سنگین را در هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای بررسی کردند تا دریابند که  آن‌ها در چه دمایی تشکیل شده‌اند. دانشمندان در آزمایش‌های خود دریافتند که هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای موجود در سیارک ریوگو و شهاب‌سنگ مورچیسون، ویژگی‌های متفاوتی دارند. 

هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای کوچک‌تر احتمالا در فضای بیرونی سرد، و هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای بزرگ‌تر احتمالا در محیط‌های گرم‌تر، نظیر نواحی پیرامونی ستارگان یا درون یک جرم آسمانی، شکل ‌گرفته‌اند.

هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای به دلیل محتوای کربنی‌شان، به نوعی از اجزای سازنده حیات به شمار می‌روند. از این رو، این واقعیت که این مواد ممکن است در نواحی سرد گیتی تشکیل شوند، بیانگر آن است که حیات هم ممکن است در نواحی سرد کیهان نیز پدید آید.

سیارک ریوگو، سیارکی کربنی نوع سی است و مقادیر چشمگیری کربن و آب دارد. این نوع از سیارک‌ها از نظر دانشمندان، کپسول‌های زمانی به شمار می‌روند که گویی از گذشته به امروز پرتاب شده‌اند و از این رو، سر‌نخ‌هایی از چگونگی شکل‌گیری منظومه شمسی در اختیار دانشمندان می‌گذارند.