کشف شهاب‌های درخشان در پلاسمای خورشید

دانشمندان پدیده‌‌ای شبیه به شهاب‌های آسمانی را روی خورشید رصد کرده‌اند. رصدهای ماهواره سولار اوربیتر (SolO) سازمان فضایی اروپا پدیده‌ای شبیه به آذرگوی یا شهاب درون پلاسمای خورشید را نشان داده‌اند که اصطلاحا «باران تاجی» نامیده می‌شود.

به گزارش ایتنا و به نقل از ایندیپندنت، پی‌ای مدیا با انتشار گزارشی در این زمینه‌ می‌گوید که این یافته‌ها به‌زودی در همایش کشوری نجوم (NAM 2023) به سرپرستی پاتریک آنتولین، استادیار دانشگاه نورتومبریا، ارائه خواهند شد.

البته باران تاجی فقط نامش باران است و حاوی آب واقعی نیست، بلکه فرایندی چگالشی است که طی آن، برخی مواد داغ و سوزان خورشید به دلیل افت ناگهانی و موضعی دما به یکدیگر می‌چسبند.

تاج خورشید، بیرونی‌ترین بخش از اتمسفر آن، از گازهایی داغ تشکیل شده‌ است که درجه حرارت آن‌ها به یک میلیون درجه سانتی‌گراد می‌رسد. افت سریع دما به تولید توده‌‌هایی ابرچگال از پلاسما منجر می‌شود که اندازه آن‌ها به ۲۵۰ کیلومتر می‌رسد و گرانش خورشید نیز آن را با سرعت بیش از ۱۰۰ کیلومتر بر ثانیه به سمت خود می‌کشد.

نویسنده اصلی این مقاله، دکتر آنتولین، می‌گوید تاج خورشیدی درونی به‌قدری داغ است که ممکن است هرگز نتوانیم آن را از نزدیک با فضاپیما کاوش کنیم.

 

با این حال، ماهواره سولار اوربیتر به اندازه‌ای نزدیک به خورشید می‌چرخد که می‌تواند پدیده‌های کوچکی را که درون تاج رخ می‌دهند، از جمله اثر این بارش‌ها بر تاج، تشخیص دهد و این به ما امکان می‌دهد که با واسطه، یک کاوشگر باارزش برای بررسی محیط تاج خورشیدی داشته باشیم. چرا که شناخت این ناحیه از خورشید برای درک ترکیب و ترمودینامیک آن بسیار مهم است.

خود همین مسئله که باران تاجی را در خورشید شناسایی کردیم، یک گام بزرگ به جلو برای علم فیزیک خورشیدی محسوب می‌شود زیرا این کشف سرنخ‌های مهمی درباره اسرار مهم خورشید به ما می دهد و رازهای بزرگ علمی از جمله راز چگونگی داغ شدن آن تا میلیون‌ها درجه سانتی‌گراد را برایمان آشکار می‌کند.

دکتر آنتولین به شوخی می‌گوید: اگر ما موجوداتی بودیم که در خورشید زندگی می‌کردیم، هر روز شاهد شهاب‌هایی در آسمان بودیم اما باید حواسمان را جمع می‌کردیم که به سرمان نخورند.

سولار اوربیتر علاوه بر اینکه نخستین تصویر با وضوح بالا از توده‌های باران تاجی را ثبت کرد، موفق شد داغ شدن و تراکم گاز درست زیر آن را نیز ثبت کند.

کارشناسان می‌گویند افزایش فشردگی زیر این توده‌ها نشان می‌دهد که گاز تا یک میلیون درجه گرم می‌شود و این مرحله پس از سقوط روی خورشید تا چند دقیقه طول می‌کشد.

بارش شهابی روی زمین زمانی رخ می‌دهد که شهاب‌‌ها یا اجرامی در فضا که ابعاد آن‌ها از اندازه یک دانه غبار گرفته تا اندازه سیارک‌های کوچک متغیر است، با سرعت زیاد وارد جو ما شوند و بسوزند. اغلب آ‌ن‌ها به زمین نمی‌رسند و تعداد کمی هم که موفق می‌شوند به اتمسفر زمین وارد شوند و از آن عبور کنند، ممکن است با برخورد به زمین، دهانه‌های بزرگی ایجاد کنند.

اگرچه تاج خورشید نازک و کم‌چگال است و این مواد را که به سطح خورشید برمی‌گردند، از بین نمی‌برد، از این رو دانشمندان فکر می‌کنند که بیشتر «شهاب‌‌ها» سالم و دست‌نخورده به سطح خورشید می‌رسند.

برخورد آن‌ها با خورشید تا به حال مشاهده نشده بود و این رصدها نشان می‌دهند که این فرایند ممکن است روشنایی کوتاه و قدرتمندی به همراه موجی از مواد و امواج ضربه‌ای ایجاد کند که گاز بالاسر خود را دوباره داغ می‌کند. شهاب‌هایی که به اتمسفر زمین وارد می‌شوند در پشت مسیر خود، دنباله یا ردی به جا می‌گذارند. مشابه همین اتفاق برای دنباله‌دارهایی که به دور خورشید می‌گردند نیز رخ می‌دهد، اما این پدیده در تاج خورشیدی به دلیل وجود میدان مغناطیسی آن اتفاق نمی‌افتد.