کشف «الفبای آوایی» نهنگ‌های عنبر با کمک هوش مصنوعی

از زمان کشف آواز نهنگ‌های عنبر در ۶۰ سال پیش، دانشمندان در پی این بودند که دریابند این موجودات غول‌پیکر دریا چه می‌گویند و چگونه از این آواها برای برقراری ارتباط با هم بهره می‌برند.

به همین منظور تیمی از محققان از سال ۲۰۰۵ دسته‌ای متشکل از ۴۰۰ نهنگ عنبر را در آب‌های اطراف جزیره دومینیکا، کشوری در شرق کارائیب، نشان کرده و با میکروفن‌های زیرآب از آن‌ها استراق سمع می‌کنند.

نتایج تحقیقات تازه روی این نهنگ‌ها نشان می‌دهد که این حیوانات از شیوه‌ای مشابه «کد مورس» برای ارتباط‌گیری با هم استفاده می‌کنند. آن‌ها همچنین با افزودن ریتم و سرعت به این کدها، لایه‌های پیچیدگی اضافی‌تری را برای انتقال معنا به کار می‌گیرند.

دانشمندان می‌گویند تماس‌های آن‌ها با یکدیگر آنقدر پیچیده است که می‌توان آن را شبیه زبان انسان دانست.

اصوات آوایی تولید‌شده توسط نهنگ‌های عنبر به قدری غنی از اطلاعات هستند که تصور می‌شود در تصمیم‌گیری‌های گروهی و هماهنگ کردن وظایف مشترک نظیر جستجوی غذا و پرورش بچه‌نهنگ‌ها کمک می‌کنند.

دکتر دیوید گروبر، بنیانگذار و رهبر پروژه «ستی»، گفت: «این کشف، لحظه‌ای فوق‌العاده در پیشرفت درک ما از نهنگ‌های عنبر است.»

وی اضافه کرد: «شناخت اصوات آوایی به ما می‌گویند که نهنگ‌های عنبر دارای یک سیستم ارتباطی فوق‌العاده پیچیده و ظریف هستند. امری که ما را ترغیب می‌کند تا به گوش دادن به نهنگ‌ها ادامه دهیم.»

تحقیقات انجام شده توسط این تیم قبلاً نشان داده بود که نهنگ‌ها هویت دسته خود را با دو «کلیک» (شبیه صدای تلق بسته شدن در) با فواصل مساوی و سپس سه کلیک متوالی نشان می‌دهند.

با این حال مطالعه جدید درک زبان نهنگ‌ها را به سطح جدیدی می‌برد. محققان در این پژوهش هزاران ساعت ضبط شده از سر و صدای حدود ۶۰ نهنگ زیر دریا را با ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی تجزیه و تحلیل کردند.

آن‌ها دریافتند که نهنگ‌ها علاوه بر توالی کلیک‌ها، که «کدا» نامیده می‌شود، سرعت و ریتم را نیز بسته به زمینه مکالمه‌شان تغییر می‌دهند. دانشمندان به این ترتیب ۱۴۳ ترکیب از متغیرهایی را شناسایی کردند که می‌گویند در واقع «الفبای آوایی نهنگ عنبر» هستند.

نهنگ‌های عنبر بزرگ‌ترین مغز را در میان موجودات شناخته‌شده روی سیاره ما دارند.

تحقیقات پروژه ستی پیش از این نشان داده بود که وقتی نهنگ‌ها به دنیا می‌آیند، درست مانند نوزادان انسان اصوات بی‌مفهوم تولید می‌کنند و مدتی طول می‌کشد تا برقراری ارتباط را بیاموزند.

محققان می‌گویند هنوز تا درک کامل نهنگ‌ها فاصله زیادی دارند. آنان بر این باورند که هوش مصنوعی روزی به آنها کمک می‌کند تا به همان شیوه خود نهنگ‌ها با آن‌ها ارتباط برقرار کنند.

نتایج تحقیقات تازه در نشریه «Nature Communications» منتشر شده است.