مقایسه بودجه هوش مصنوعی ایران و اسرائیل؛ دستور پژوهشی پوتین در جنگ

به گزارش خبرنگار مهر، شاهین آخوندزاده با اشاره به انتشار چند مقاله در مورد جنگ ۱۲ روزه گفت: مجامع بین‌المللی همان‌طور که در مورد کشته شدن بیش از ۶۰ هزار نفر در غزه سکوت کردند، در حمله ناجوانمردانه ۱۲ روزه به ایران نیز هیچ اعتراضی نکردند. به این دلیل که مدیا و رسانه دنیا به دست صهیونیست‌ها است.

وی اظهار کرد: بخشی از این مدیا مجلات علوم پزشکی هستند که متعلق به ناشران بین‌المللی‌اند و این ناشران عموماً رگ و ریشه صهیونیستی دارند. بنابراین اگر بخواهیم در آن‌ها حرف حق بزنیم و در مورد مظلومیت ایران یا غزه بنویسیم کار بسیار بسیار سختی خواهد بود.

ارسال ۳۰ مقاله در مورد جنگ ۱۲ روزه به نشریات بین‌المللی

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت ادامه داد: بعد از حادثه اخیر، با جمعی از دوستان در اقصی نقاط ایران تصمیم گرفتیم هر طور که شده این مظلومیت را به ویژه در مورد کادر پزشکی و ایثار کادر بهداشت و درمان در این ۱۲ روز را در تاریخ علوم پزشکی دنیا ثبت کنیم. حدود ۳۰ مقاله به مجلات بین‌المللی داخلی و خارجی ارسال کردیم.

وی خاطر نشان کرد: تا این لحظه از این ۳۰ مقاله در دو مورد از آن من نویسنده بودم و به صورت ادیتوریال منتشر شده است. یکی از آن‌ها در مورد شهادت کادر پزشکی و پزشکان و ایثار کادر درمان بود. برای مثال خانمی که با مادرش زندگی می‌کرد و کادر درمان بود، به دلیل این‌که نمی‌توانست مادرش را تنها بگذارد، او را به بیمارستان آورده بود و ۲۴ ساعته خدمات ارائه می‌کرد. این یک کیس ریپورت و یک مورد نادر است که باید به دنیا گزارش شود.

حمله رژیم صهیونیستی به علم ایران

آخوندزاده در مورد دومین مقاله خود گفت: این مقاله درباره حمله رژیم صهیونیستی به علم ایران بود. دپارتمان فیزیک دانشکده شهید بهشتی، دانشکده مربوطه و تعداد زیادی از اعضای هیئت علمی گروه فیزیک دانشگاه شهید بهشتی در این حمله مورد تهاجم قرار گرفتند و شهید شدند. این هم موضوع نادری است و در دنیا چنین چیزی را ندیدیم که یک کشور به دانشمندان کشور دیگر حمله کند.

این مسئول با بیان این‌که این مقاله در نشریه Avicenna Journal of Medical Biotechnology که در پابمد و اسکوپوس نمایه می‌شود، منتشر شده است، گفت: از این ۳۰ مقاله تا کنون دو مقاله منتشر شده و امیدواریم با مشارکت سایر همکاران بتوانیم تعداد زیادی مقاله در این حوزه با جنبه‌های مختلف منتشر کنیم.

تا ماه پنجم سال تنها اختصاص ۵ درصد از بودجه پژوهشی محقق شده است

آخوندزاده در مورد بودجه‌های پژوهشی با تاکید بر این‌که هیچ رضایتی از بودجه‌های پژوهشی نداریم، گفت: الان ماه پنجم سال هستیم و من به عنوان معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت تنها ۵ درصد از بودجه امسال را گرفته‌ام.

وی ادامه داد: ضمن این‌که خود بودجه بسیار ناچیز است، نامنظم بودن پرداخت نیز مشکل ایجاد می‌کند. یکی از مسائل مهمی که در پروژه‌های تحقیقاتی اهمیت زیادی دارد، نظم است و باید در زمان مقرر اعتبار مورد نیاز پرداخت شود تا گام بعدی آغاز شود و اگر پرداخت نشود، پروژه متوقف خواهد شد. بودجه پژوهشی از نظر میزان و از نظر نظم در پرداخت هیچ‌گاه وضعیت مناسبی نداشته و الان شرایط بدتر است.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت به مقایسه بودجه پژوهشی در کشورهای خاورمیانه که از نظر علمی با آن‌ها رقابت داریم، پرداخت و گفت: بودجه پژوهشی این کشورها بین یک تا یک و نیم درصد از تولید ناخالص آن‌هاست و در برخی کشورها مانند عربستان این میزان به ۲.۵ درصد می‌رسد. در حالی که سهم اعتبارات پژوهشی در ایران از تولید ناخالص ملی نیم درصد هم نیست و این اعتبارات به دو وزارتخانه مشخص نیز پرداخت نمی‌شود و سبدهای مختلفی در کنار این دو وزارتخانه وجود دارد.

وی با اشاره به این‌که در دنیا یک وزارتخانه به عنوان آموزش عالی وجود دارد ولی در ایران دو وزارت علوم و بهداشت متولی این موضوع هستند، گفت: در کنار این‌ها تعداد زیاد دیگری بخش در این اعتبار مالی شریک هستند و عملاً به این دو وزارتخانه بودجه چندانی نمی‌رسد.

از نظر پژوهشی قابلیت رقابت با کشورهای خاورمیانه را نداریم

آخوندزاده ضمن تاکید بر این‌که ما از نظر پژوهشی قابلیت رقابت با کشورهای خاورمیانه را نداریم، افزود: مشکل دیگری که وجود دارد این است که هر زمان در کشور ما بحرانی همانند بحران اخیر به وجود می‌آید، اولین اعتباراتی که قطع می‌شود، اعتبارات پژوهشی است. در حالی‌که روسیه وقتی وارد جنگ با اوکراین شد، اولین اقدامی که پوتین دستور داد این بود که اعتبارات پژوهشی نباید کاهش پیدا کند، بلکه باید افزایش یابد. چرا که با تحقیقات راهکارهای جدید برای تاب‌آوری، بقا و موفقیت روسیه در جنگ پیدا می‌شود. پوتین این مسیر را می‌رود ولی ما معمولاً مسیر بر عکس می‌رویم.

درس‌های جنگ ۱۲ روزه؛ ما در تکنولوژی و فناوری با دشمن فاصله داریم

این مسئول با بیان این‌که جنگ ۱۲ روزه نشان داد ما در تکنولوژی و فناوری با دشمن فاصله داریم، گفت: تکنولوژی و فناوری از دانش دانشگاهی بیرون می‌آید و ما در این بخش سرمایه‌گذاری کمی کردیم و برداشت کمی انجام دادیم و از همه دردناک‌تر این است که ما هنوز درس نگرفتیم که باید در این بخش سرمایه‌گذاری کنیم تا رشد کنیم.

وی به استفاده رژیم صهیونیستی از هوش مصنوعی اشاره کرد و ادامه داد: در جنگ ۱۲ روزه شنیدیم که بسیاری از حملات دشمن با استفاده از هوش مصنوعی بوده است. در چند سال گذشته رژیم اشغال‌گر قدس ۲۰ میلیارد دلار در هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کرده، عربستان نیز به همین میزان سرمایه‌گذاری کرده است. امارات متحده عربی ۱.۲ میلیارد دلار و سرمایه‌گذاری ایران ۱۰ میلیون دلار بوده است. با اختصاص ۱۰ میلیون دلار نمی‌توان با ۲۰ میلیارد دلار رقابت کرد و این اختلاف را در جنگ ۱۲ روزه در فناوری و هوش مصنوعی دیدیم.

هیچ تضادی بین مقاله و پژوهش مسئله محور وجود ندارد

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت درباره جهت‌دهی پژوهش‌ها به سمت مسائل جامعه توضیح داد: هیچ تضادی بین مقاله و پژوهشی که مسئله محور باشد، وجود ندارد. کار دانشگاه باید تولید علم و حل مسئله و فناوری باشد. این‌ها همه در کنار هم هستند.

وی ادامه داد: در دنیا یک فرد، صنعت یا سازمان برای حل یک مسئله سفارش پژوهش ثبت می‌کند تا محققین بر روی آن کار کنند و مشکل برطرف شود. مجری این پروژه در یک فرآیند رقابتی مشخص می‌شود و اعتبار مالی پروژه را از سفارش‌دهنده پژوهش می‌گیرد و پروژه را انجام می‌دهد. مقالات پروژه منتشر می‌شود و نتیجه آن حل مشکل سازمان، صنعت و یا بخش دفاعی یک کشور می‌شود. ولی در ایران چنین فرآیندی دیده نمی‌شود. در ایران کسی سفارش پروژه نمی‌دهد.

وی با بیان این‌که استاد دانشگاه هیچ نقشی در پذیرش دانشجو ندارد و دولت دانشجوی او را جذب می‌کند، گفت: در کوریکولوم آموزشی برای دانشجویان پایان‌نامه قرار داده‌اند و دانشجو باید آن را انجام دهد.

پژوهشی که در کشورهای منطقه ۷۵ هزار دلار هزینه دارد را ما با ۲۰۰ دلار انجام می‌دهیم

آخوندزاده با ذکر مثالی ادامه داد: برای مثال دانشگاه تهران برای دانشجوی دکتری ۳۰۰ دلار به عنوان گرنت و اعتبار مالی پایان‌نامه و رساله در نظر گرفته است که البته این ۳۰۰ دلار نیست و در اصل ۲۰۰ دلار است؛ چون ما تحریم هستیم و همه چیز را باید گران‌تر بخریم. حالا یک دانشجو با ۲۰۰ دلار یک پایان‌نامه را انجام می‌دهد که باید دید آیا حل مشکل انجام می‌دهد یا خیر. اصلاً کسی این پروژه تحقیقاتی را سفارش نداده بوده که مشکل بخشی را حل کند! این پروژه علاقه شخصی و قلبی استاد یا دانشجو بوده! با این ۲۰۰ دلار اگر بتوان یک مقاله منتشر کرد، باید برای دانشجو و استاد دست بزنیم! چون خیلی کار بزرگی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: یک پایان‌نامه دکتری در کشورهای اطراف ۷۵ هزار دلار هزینه دارد و ما آن را با ۲۰۰ دلار انجام می‌دهیم. انتظار داریم چه چیزی از آن بیرون بیاید؟! سوال باید این باشد که آیا این پایان‌نامه بر اساس دیتا و داده درست انجام شده یا خیر؟ با ۲۰۰ دلار می‌توان یک پروژه درست انجام داد نه؟

این استاد دانشگاه به اهمیت رقابتی بودن صنایع اشاره کرد و گفت: وقتی صنایع ما رقابتی باشند، آن زمان پژوهش سفارش می‌دهند. الان در صنعت داروسازی هر طوری دارو تولید شود، مشتری دارد؛ چون رقابتی وجود ندارد. آیا این صنعت نیازی دارد به یک عضو هیئت‌علمی در دانشگاه سفارش پژوهش دهد؟ خیر.

وی افزود: علی‌رغم همه این مشکلاتی که سیستم آموزش عالی ما به‌ویژه در تحصیلات تکمیلی دارد، ما اساتیدی داریم که به دلیل این‌که خودشان تجربه کاری در صنعت داشته‌اند یا مسئولیت اجرایی داشتند با مشکلات آشنا هستند و درصدی از پروژه‌های تحقیقاتی آن‌ها حل مشکلات صنعت و بیرون از دانشگاه است، بدون این‌که کسی آن‌ها را سفارش داده باشد و با پول اندک آن را انجام می‌دهد.

به گفته این مسئول؛ با منابع مالی که ما هزینه می‌کنیم، این سیستم بهینه است. ما با همین شرایط در مقاطعی کشور اول منطقه بودیم.

برای حل مشکلات پژوهش، اقتصاد ایران باید رقابتی باشد

آخوندزاده در مورد راهکارهای حل این مشکل، توضیح داد: یکی از راه‌حل این مشکل این است که اقتصاد ایران اقتصاد بخش خصوصی شود. یعنی به سمت اقتصاد رقابتی، فعال و شفاف برود. الان آیا ایران‌خودرو و سایپا صنعت رقابتی هستند؟ خیر. به همین دلیل هیچ‌گاه به دنبال دانشگاه برای ارتقای خود نمی‌روند.

نیاز به سازمان‌های حامی مالی تحقیقات

وی راه‌حل دیگر را ایجاد سازمان‌های حامی مالی تحقیقات دانست و افزود: راه‌حل دیگر این است که گرنتینگ بادی یا سازمان‌های حامی مالی تحقیقات مانند NIH آمریکا، مدیکال ریسرچ کانسیل انگلستان یا این سرم فرانسه داشته باشیم. ما در دو دوره جایی در وزارت بهداشت برای تحقیقات علوم پزشکی ساختیم که اول اسم آن مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی بود و سال ۸۴ منحل شد. یک‌بار دیگر سال ۹۲، ۹۳ آن را به نام مرکز نیماد احیا کردیم که دوباره آن را سال گذشته به صورت بیمار مرگ مغزی تحویل گرفتیم و در حال احیای آن هستیم.

وی خاطر نشان کرد: این مراکز می‌توانند سفارش تحقیقات بدهند و هرچه تعداد این سازمان‌ها بیشتر باشد، محقق دانشگاه برای علاقه قلبی خود کار نمی‌کند بلکه تحقیق آن برای حل مشکل یک بخش می‌شود.

این استاد دانشگاه با اشاره به بنیاد علم ایران گفت: در کشور بخش دیگری نیز وجود دارد به نام بنیاد علم یا صندوق حمایت از پژوهشگران که زیر مجموعه معاونت علمی است و باید اعتبارات آن‌ها افزایش پیدا کند. در حال حاضر این مراکز در کشور به صورت نمادین فعالیت می‌کنند چون اعتبارات چندانی ندارند که از دانشگاه‌ها به خوبی حمایت کنند.

نقش هوش مصنوعی در پژوهش‌های پزشکی

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در مورد نقش هوش مصنوعی و داده‌کاوی و فناوری‌های نوین در پژوهش‌های پزشکی توضیح داد: همین الان و آینده بسیار نزدیک بخشی قابل توجهی از ارائه خدمات پزشکی مبتنی بر هوش مصنوعی خواهد شد. از تفسیر لام پاتولوژی یا تصویر رادیولوژی تا بسیاری از اقدامات تکنولوژیک با هوش مصنوعی انجام می‌شود. همین الان هم ما در این بخش بسیار عقب‌تر از کشورهای منطقه هستیم. بنابراین باید به این سمت حرکت کنیم.

وی با اشاره به تشکیل ستاد هوش مصنوعی گفت: از مهرماه سال گذشته اقداماتی انجام شده و دکتر عارف یک ستاد هوش مصنوعی تشکیل داده و دبیری برای آن منصوب کرده است تا کمی سازمان‌یافته‌تر و با اعتبارات مالی بیشتر در این زمینه فعالیت کند؛ ولی هوش مصنوعی هنگامی می‌تواند در کشور پیشرفت داشته باشد که از آموزش و پرورش شروع شده باشد. هوش مصنوعی هم مانند علوم کامپیوتر از نسل جوان شروع می‌شود و بعد به سایر نسل‌ها گسترش می‌یابد.

آخوندزاده اظهار کرد: اگر هوش مصنوعی را وارد کوریکولوم درسی دانش‌آموزان کردیم و ذهن خلاق آن‌ها را وارد این حوزه کردیم، بخشی از آن‌ها وارد این مسیر می‌شوند.

۲ واحد هوش مصنوعی برای دانشجویان ارائه شود

این مسئول با ارائه پیشنهادی در مورد وارد کردن هوش مصنوعی به عنوان یک واحد درسی گفت: برای دانشجویان حداقل در شروع ۲ واحد هوش مصنوعی به صورت اختیاری وجود داشته باشد تا حداقل با این زمینه آشنا شوند.

آخوندزاده اظهار کرد: برای حوزه‌های دیگر مثل ژن درمانی نیز این شرایط وجود دارد که اگر در ژن‌درمانی سرمایه‌گذاری نکنیم در آینده بسیار بسیار نزدیک خواهیم دید که درمان بسیاری از بیماری‌های صعب‌العلاج از این طریق انجام می‌گیرد و بیماران ما مجبور می‌شوند برای درمان به کشورها همسایه بروند چرا که ما سرمایه‌گذاری در آن نکردیم.