ضرورت روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور برای حل چالش‌های ملی

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، نشست «نقشه جامع علمی کشور، دستاوردها، خلاها و چالش‌ها» در قالب پیش‌نشست همایش ملی الگوی حکمرانی تمدنی علم و فناوری، چهارم آذرماه ۱۴۰۳ در محل ایرانداک برگزار شد. محمد حسن‌زاده، رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، در این نشست به بررسی عملکرد و دستاوردهای نقشه جامع علمی کشور و همچنین چالش‌های موجود پرداخت.

حسن‌زاده تدوین نقشه جامع علمی کشور را ابتکاری بی‌سابقه در حوزه علم، فناوری و نوآوری دانست و گفت: این نقشه برای اولین‌بار نگاه همه‌جانبه و سازمان‌یافته به علم، فناوری و نوآوری در کشور ایجاد کرد و توانست دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و نهادهای مرتبط را در مسیر واحدی همسو کند.

وی به سه دستاورد مهم نقشه جامع علمی اشاره کرد:

۱. توجه ملی به علم و فناوری به عنوان یک اولویت سازمان‌یافته.

۲. تقسیم کار ملی برای پیشرفت در حوزه‌های علم، فناوری و نوآوری.

۳. امکان ارزیابی و سنجش رشد علمی کشور بر اساس شاخص‌های مشخص.

چالش‌ها و نیاز به روزآمدسازی

حسن‌زاده در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر ضرورت روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور، اظهار کرد: علم و فناوری جریانی پویا و متغیر است؛ شاخص‌هایی که در سال‌های ۸۶ تا ۸۹ تدوین شده‌اند، امروز نیازمند بازنگری هستند. برای مثال، موضوعاتی چون شرکت‌های دانش‌بنیان و هوش مصنوعی که در سال‌های اخیر مورد توجه جهانی قرار گرفته‌اند، در این نقشه پیش‌بینی نشده بودند.

وی همچنین انتقاداتی به تکیه بیش از حد بر رتبه‌بندی‌ها وارد کرد و گفت: رتبه‌بندی‌ها لزوماً نشان‌دهنده واقعیت نیستند. جایگاه اول در یک منطقه یا جغرافیا تضمین‌کننده پیشرفت علمی و فناوری نیست. نقشه جامع باید بیشتر بر حل مسائل ملی و تأثیرگذاری علم و فناوری تمرکز کند.

پیشنهادها برای بهبود

رئیس ایرانداک پیشنهاد کرد که در بازنگری نقشه جامع علمی کشور مکانیزم‌های روزآمدسازی برای تطبیق با تغییرات سریع در نظر گرفته شود، تقسیم کار نهادی شفاف‌تر و بدون هم‌پوشانی انجام شود و شاخص‌های قابل اندازه‌گیری و مبتنی بر واقعیت تدوین شود.

حسن‌زاده تأکید کرد: باید به جای تأکید صرف بر کمیت‌ها، به دستاوردها و اثرات علم و فناوری توجه شود. همچنین تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی می‌تواند آورده‌های بیشتری برای کشور داشته باشد.

این نشست مقدمه‌ای برای همایش ملی الگوی حکمرانی تمدنی علم و فناوری بود که توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار خواهد شد و بر نقش اساسی علم و فناوری در حل مسائل کشور و کسب جایگاه بین‌المللی تأکید دارد.