هوش مصنوعی در جنگ اوکراین چه نقشی بازی می‌کند؟
استارلینک، پالانتیر، مکسار از غولهای فعال در عرصه فناوری پیشرفته به شمار می‌روند که در اوکراین به ارتش این کشور در مقابله با روسیه کمک می‌کنند. اما به راستی تاثیر فناوری پیشرفته در تغییر نتیجه این جنگ چقدر است؟ آیا استفاده ارتش اوکراین از امکانات این غولهای فناوری به نفع این کشور است یا به ضرر آن؟
جنگ اوکراین دو چهره دارد. جنگی که در خط مقدم در جریان است و جنگی که در آن، هواپیماهای بدون سرنشین و سیستم‌های ضدهوایی مدرن و مهم‌تر از همه یک شبکه عظیم ماهواره‌ای، نقش بازی می‌کنند. با کمک این شبکه ماهواره‌ای، حجم بی‌نظیری از داده‌ها در سراسر جهان منتقل می‌شود.
به گزارش ایتنا و به نقل از دویچه وله، فرانک زاوئر از دانشگاه ارتش آلمان در مونیخ این جنگ را به‌عنوان یک جنگ بسیار متعارف توصیف می‌کند و می‌گوید این جنگ تا حدی با عناصر تقریبا قدیمی مانند آتش‌بار و توپخانه در جریان است. او در عین حال به سطح دیگری از این جنگ اشاره می‌کند که فناوری پیشرفته در آن نقش عمده را ایفا می‌کند. این واقعیت که اوکراین به مدت یک سال و نیم توانسته است در برابر حمله روسیه مقاومت کند، فقط به خاطر روحیه جنگندگی و تامین مداوم تسلیحات متعارف نیست بلکه به دلیل استفاده از فناوری مدرن در میدان جنگ است.
تنها چند روز پس از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین، ایلان ماسک، میلیاردر مشهور که در عرصه‌های گوناگون از جمله فناوری پیشرفته فعالیت دارد، با “استارلینک” خود به حفظ شبکه ارتباطی اوکراین کمک کرد.
شرکت Clearview AI نیز خدمات تشخیص چهره خود را به اوکراین عرضه کرد و نیروهای مسلح اوکراینی اینک برای شناسایی جنگنده‌های سقوط کرده و نظامیان اسیرشده روسی از این فناوری استفاده می‌کنند.
اوکراینی‌ها همچنین با استفاده از نرم‌افزار هوش مصنوعی Primer توانسته‌اند تماس‌های تلفنی رمزگذاری‌نشده جنگنده‌های روسی را رهگیری و آنها را تجزیه و تحلیل کنند.
در آوریل ۲۰۲۲، تصاویر ماهواره‌ای شرکت Maxar سروصدای زیادی به پا کرد، چرا که تصاویر ماهواره‌ای این شرکت، گورهای دسته‌جمعی را در حومه ماریوپل نشان می‌داد و بدین ترتیب این امکان را فراهم کرد که درباره شرایط این شهر که در آن زمان هنوز در محاصره بود تصمیم‌‌گیری شود.
در اوایل سال ۲۰۲۳ الکس کارپ، مدیرعامل شرکت پالانتیر ادعا کرد که نرم‌افزار “متا کانستلیشن”، در بسیاری از مراحل شناسایی و تشخیص و انتخاب هدف اوکراین استفاده می‌شود. از آن زمان، شرکت او به شدت “اسکای‌کیت” را تبلیغ کرده است، نوعی کامپیوتر قابل حمل که شامل یک پهپاد کوادکوپتر و بشقاب ماهواره‌ای است که قادر است بدون اتصال به شبکه برق، روزهای متمادی مورد استفاده قرار گیرد.
فناوری پیشرفته همه مشکلات را حل نمی‌کند
از سامانه‌های تشخیص گفتار گرفته تا تجزیه و تحلیل داده‌های جغرافیایی با استفاده از شبکه‌های عصبی، همه و همه فناوری‌هایی هستند که در زیرمجموعه هوش مصنوعی قرار می‌گیرند. سیستم‌های تسلیحاتی بی‌سرنشین مانند پهپادها یا شناورهای بدون سرنشین، سلاح‌های نسبتا ساده‌ای هستند که هر دو طرف این جنگ به طور گسترده‌ای از آنها استفاده می‌کنند.
یک مقاله منتشر شده در مجله دفاع ملی ایالات متحده، از اوکراین به عنوان آزمایشگاهی نام برده “که در آن، تصویر جنگ‌های آینده در حال شکل‌گیری است.”
اثر آن را می‌توان به وضوح در جنگ در اوکراین مشاهده کرد. فواصل حملات، از شناسایی تا انهدام یک هدف با استفاده از نرم‌افزار هدف‌گیری، به میزان قابل‌توجهی کاهش یافته است. در زمان و نیروی انسانی که برای تجزیه و تحلیل داده‌ها نیاز است نیز صرفه‌جویی شده است. این فناوری همچنین نقش مهمی در محافظت از نیروهای مسلح این کشور ایفا می کند: یک پهپاد دوربین‌دار کوادکوپتر را می‌توان به قیمت چند صد یورو در اختیار داشت و چنین ابزاری می‌تواند کاری را انجام دهد که یک نیروی شناسایی، با زحمت بسیار از پس آن برآید.
زاوئر، کارشناس نظامی می‌گوید که در طرف روس، تفاوت قابل توجهی میان آنچه که در سال‌های اخیر در رسانه‌ها مطرح شده بود با آنچه که در واقعیت میدانی در جریان است وجود دارد. تاکنون هیچ‌یک از آن فناوریهای پیشرفته و عجیب که از آنها سخن می‌رفت در اوکراین دیده نشده است. او در عین حال می‌گوید که روسیه نیز با استفاده از فناوری از صرفه‌جویی در هزینه‌ها بهره می‌برد. برای نمونه از طریق استقرار انبوه پهپادهای انتحاری “شاهد” که نسبتا ارزان‌قیمت هستند و نیروهای اوکراینی مجبورند آنها را با سلاح‌های ضدهوایی گران‌قیمت سرنگون کنند.
به گفته فرانک زاوئر فناوری مدرن همیشه هم مشکل نظامی را حل نمی‌کند. او در این باره می‌گوید: «شما می‌توانید با یک پهپاد با یک حسگر فروسرخ بر روی یک میدان مین پرواز کنید – این کار را در غروب انجام دهید، زمانی که خورشید در تمام روز تابیده و مین‌ها از خاک اطراف خود بیشتر گرم شده‌اند. سپس می‌توانید تک‌تک مین‌ها را در این مکان شناسایی کنید. تصویر فروسرخ، مین‌ها را شناسایی و از آنها نقشه‌برداری می‌کند. این عالی است، اما هنوز تا مرحله پاکسازی آنها فاصله زیادی وجود دارد.»
وابستگی به شرکت‌های فناوری
اما یک نقطه ضعف دیگر نیز در وابستگی نسبی به فناوری پیشرفته نهفته است. زاوئر مثالی از استارلینک نقل می‌کند که سرنوشت جنگ اوکراین را تغییر داد. ایلان ماسک، مدیرعامل این شرکت بارها و بارها از محدودیت یا خاتمه خدمات این شرکت به اوکراین صحبت کرده بود. هرچند که این شرکت تا کنون ارائه خدمات خود به اوکراین را حفظ کرده است.
سایر شرکت‌های هوش مصنوعی نیز در “حمایت” خود از اوکراین کاملا غیرشفاف هستند و مشخص نیست که آیا این کشور در ازای این خدمات، پول پرداخت می‌کند یا نه.
زاوئر می گوید: «این‌ها شرکت‌هایی هستند که هدف‌شان فروش محصولات‌شان است. محصولی که می‌توان آن را با این واقعیت تبلیغ کرد که به این روش آزمایش شده است، در آینده در نمایشگاه صنایع اسلحه‌سازی بهتر به فروش خواهد رسید.»
شاید از همین رو است که خود اوکراین نیز تاکید می‌کند، در حال توسعه و ترکیب فناوریهای پیشرفته با فناوریهای معمولی است و اجزای غیرنظامی و تجهیزات نظامی را با هم ترکیب می‌کند.
به عنوان مثال، سرویس امنیتی اوکراین (SBU) از SeaBaby، یک پهپاد شناور با صدها کیلوگرم مواد منفجره رونمایی کرد که گفته می‌شود در حملات به پل کریمه و ناو جنگی روسیه از آن استفاده شده است.
فرانک زاوئر می‌گوید در اینجا پیشرفت خارق‌العاده‌ای صورت نگرفته است بلکه نیروهای اوکراینی خلاقانه از مواد و فناوری موجود استفاده کرده‌اند. برخی از کارشناسان بر این باورند که اوکراین به احتمال زیاد پس از پایان جنگ به “بازیگر جدی در بخش هواپیماهای بدون سرنشین” تبدیل خواهد شد.
این مطلب از سایت ایتنا گردآوری شده است.
منبع: ایتنا