چرا ساکنان شمال اروپا بیشتر به ام‌اس مبتلا می‌شوند؟

نتایج برآمده از پژوهشی بزرگ که از مقایسه دی‌ان‌ای مدرن با دی‌ان‌ای استخراج‌‌شده از دندان‌ها و استخوان‌های انسان‌های باستانی به دست آمده است، به دانشمندان فرصت می‌دهد تا هم مهاجرت ماقبل تاریخ و هم ژن‌های مرتبط با بیماری را ردیابی کنند.

بنا به گزارش محققان، هنگامی که مردم عصر برنز (که به تمدن یامنایا مشهور است) از دشت‌های اوکراین و روسیه کنونی به سمت شمال غربی اروپا نقل‌مکان کردند، انواع ژن‌هایی را که امروزه عامل افزایش خطر ابتلا به ام‌اس شناخته می‌شود حمل می‌کردند.

اعضای تمدن یامنایا زاد و ولد کردند و این ژن‌ها را به میزان قابل‌توجهی گسترش دادند.

این ژن‌ها احتمالا از گله‌داران عشایری در برابر عفونت‌هایی که از طریق گاو و گوسفندانشان منتقل می‌شد، محافظت می‌کردند.

 

ویلیام بری، یکی از نویسندگان این پژوهش و محقق ژنتیک در دانشگاه کمبریج، گفت: «آنچه ما یافته‌ایم همه را شگفت‌زده کرد. این ژن‌ها در واقع برای این نژاد نوعی برتری و مزیت به‌شمار می‌رفت.»

ا‌م‌اس، این بیماری بالقوه ناتوان‌کننده زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های سیستم ایمنی به اشتباه به پوشش محافظ فیبرهای عصبی حمله و به‌تدریج آن‌ها را دچار فرسایش می‌‌کنند.

علامت‌های این بیماری از سوزن‌سوزن شدن عضلات در یک فرد تا اختلال در راه رفتن و بینایی در سایر افراد متغیر است.

هنوز دانشمندان به دلیل اصلی این بیماری پی‌ نبرده‌اند. اگرچه یک فرضیه این است که بعضی عفونت‌ها در افرادی که از لحاظ ژنتیکی مستعد محسوب می‌شوند، این بیماری را به وجود می‌آورد. تا‌کنون بیش از ۲۳۰ گونه ژن کشف شده است که خطر ابتلا در افراد را افزایش می‌دهد.

گروه تحقیقاتی دی‌ان‌ای باستانی را با حدود ۴۰۰ هزار انسان امروزی – که در یک بانک ژن بریتانیا ذخیره شده‌اند – مقایسه کردند و متوجه شدند گونه‌های ژنی مرتبط با ام‌اس (به جای جنوب اروپا) در شمال اروپا، یعنی جهتی که یامنایا‌ها رفته بودند، باقی مانده است.

چرا گونه‌های ژنی که تصور می‌شود مصونیت باستانی را تقویت کرده‌اند، بعدها در بیماری خودایمنی نقش دارند؟

دکتر آسترید ایورسن از دانشگاه آکسفورد، یکی از نویسندگان این پژوهش، گفت: «احتمالا نقش چگونگی قرار گرفتن انسان مدرن در معرض میکروب‌های حیوانی، مهم بوده و باعث خارج شدن سیستم ایمنی از تعادل شده است.»

البته سمیرا عسگری، متخصص ژنتیک از نیویورک، هشدار داد که یافته‌ها در نهایت توضیحی را برای تقسیم شمالی جنوبی بیماری ام‌اس در اروپا عرضه می‌کند، اما برای تایید این ارتباط به تحقیقات بیشتری نیاز است.