همه‌‌چیز درباره هفت نوع جراحی مشهور برای کاهش وزن

جراحی کاهش، یکی از راه‌های درمان چاقی است که با توصیه پزشک انجام می‌شود. اضافه وزن زیاد ممکن است عوارض جدی مانند دیابت، فشار خون و کلسترول بالا را به دنبال داشته باشد و در موارد حاد، جراحی کاهش وزن در کنار تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی می‌تواند به کاهش وزن و بهبود سلامت کمک کند. این روش درمانی تنها و اولین روش درمان چاقی نیست، اما برای کسانی که نتوانسته‌اند از راه‌های دیگر به هدفشان برسند می‌تواند چاره‌ساز باشد. 

جراحی‌های کاهش وزن انواع مختلفی دارند که از جراحی کوچک‌کننده حجم معده تا محدود‌کننده هورمون گرسنگی را دربر می‌گیرند. این گزارش به انواع این جراحی‌ها و مزایا و معایب آن پرداخته است. 

اتصال معده کوچک شده به بخش دوم روده کوچک

جراحی بای‌پس معده Gastric bypass surgery جراحی ترکیبی است که روی معده و روده کوچک انجام می‌شود. این جراحی در ابتدای کار محدود‌کننده است، اما پس از آن اختلال در جذب را به همراه دارد و هورمون‌‌های گرسنگی را کاهش می‌دهد. در این روش معده به اندازه تخم‌مرغ کوچک و سپس به بخش دوم روده کوچک متصل می‌شود.

جراحی بای‌پس معده در مقایسه با روش‌های دیگر بیشترین کاهش وزن را دارد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۴ نشان داد که بیش از ۴۶ درصد بیماران پس از این عمل بهبود در دیابت نوع ۲ را شاهد بوده‌اند. این روش جراحی در مقایسه با سایر روش‌ها در ماه اول بیشترین عوارض را به همراه دارد، حدود یک درصد خطر نشت در محل جراحی هم وجود دارد. علاوه بر این‌ها، این جراحی برگشت‌پذیر نیست.  

حلقه معده 

جراحی حلقه معده یا باندینگ قابل‌تنظیم معده (Adjustable Gastric Banding) ظرفیت معده برای نگه داشتن غذا را کاهش می‌دهد. در این روش دور معده و بالای آن نواری قرار می‌دهند که نتیجه‌اش کوچک‌تر شدن معده و سریع‌تر پر شدن آن از غذا است. افراد مبتلا به دیابت، که این جراحی را انجام می‌‌دهند، در ۵۷ درصد موارد بهبود می‌یابند، همچنین ۴۵ درصد وزنشان را از دست می‌‌دهند. این نوار را می‌توان در صورت نیاز تنظیم کرد یا آن را برداشت که نشان می‌‌دهد این جراحی برگشت‌پذیر است.

کوچک کردن معده

جراحی اسلیو گاسترکتومی (Sleeve Gastrectomy)، که با نام جراحی اسلیو معده نیز شناخته می‌شود، یک روش کاهش وزن رایج در ایالات متحده است که در آن بخش زیادی از معده، یعنی حدود ۸۰ درصد آن، برداشته می‌شود. برداشتن بخش اعظم معده باعث کنترل اشتها می‌شود. در مقایسه با جراحی حلقه معده، این روش کاهش وزن بیشتری را به دنبال دارد و افراد حدود ۶۰ درصد وزن اضافه‌‌شان را از دست می‌دهند. با این حال این روش درمانی برگشت‌ناپذیر است و برخی از افراد ممکن است پس از جراحی با کمبود ویتامین و مواد معدنی مواجه شوند.

جراحی انحراف بیلیوپانکراس

جراحی انحراف بیلیوپانکراس (Biliopancreatic Diversion) در مقایسه با جراحی اسلیو معده، بای‌پس و باندینگ روش کمتر رایجی است. انحراف بیلیوپانکراس در دو مرحله انجام می‌شود و بر معده و روده کوچک تاثیر می‌گذارد. ابتدا قسمت اعظم معده برداشته می‌شود و تنها بخش کوچکی باقی می‌ماند. در مرحله بعد، قسمت دوم روده کوچک، تهی‌روده (‌ژژنوم)، با جراحی از بخش اول (دوازدهه) و بخش آخر (ایلئوم) جدا می‌شود. دوازدهه و ایلئوم به هم متصل‌اند و تهی‌روده را دور می‌زنند. غذا از طریق معده‌ کوچک و دو بخش روده حرکت می‌کند، درنتیجه، افراد هنگام غذا خوردن زودتر احساس سیری می‌کنند و کالری کمتری در روده کوچک جذب می‌شود. این جراحی که هم معده و هم روده کوچک را تحت تاثیر قرار می‌دهد برای کاهش وزن موثر است و بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۵۹ درصد افراد ۳۴ ماه پس از جراحی کاهش وزن قابل توجهی داشته‌‌اند.

 آناستوموز منفرد بای پس دوئودنو-ایلئال با اسلیو گاسترکتومی

این روش جراحی که جایگزین ساده‌ای برای جراحی انحراف بیلیوپانکراس است با برداشتن بیشتر معده، دور زدن قسمت بالایی روده کوچک و اتصال معده باقی‌مانده به قسمت چپ انجام می‌شود. این جراحی در دستیابی به بهبودی دیابت نوع ۲ و کاهش وزن تاثیر دارد، به طوری که ۷۷ درصد افراد پس از سال اول جراحی وزن قابل توجهی را از دست می‌دهند. با این حال، سالانه پنج درصد نرخ عوارض زودرس، دو درصد خطر رفلاکس، سه درصد خطر فتق برش و ۰.۳ درصد خطر انسداد روده را به همراه دارد. 

ابزارهای کاهش وزن 

دستگاه‌‌‌های کاهش وزن مانند بالون معده در قیاس با جراحی چاقی کمتر تهاجمی‌اند اما ممکن است کاهش وزن کمتری را موجب شوند. دو نوع بالون معده برای کاهش وزن استفاده می‌شود: یکی با استفاده از ابزار مخصوصی که از طریق دهان و مری پایین می‌رود و وارد معده می‌شود، و دیگری حرکت غذا را از معده به روده کوچک کند می‌کند. 

بالون‌های معده موقتی‌اند و نیازی به جراحی یا بستری شدن در بیمارستان ندارند و برای کسانی که نمی‌توانند یا نمی‌خواهند جراحی شوند سودمندند. نتیجه یک پژوهش نشان می‌‌دهد که بالون می‌تواند شاخص توده بدنی را از ۳۴ به ۳۰ کاهش دهد. با این حال، اثرات طولانی‌مدت روش‌های بالون معده هنوز ناشناخته است، و از آنها فقط به طور موقت برای ۶ تا ۱۲ ماه استفاده می‌کنند. تهوع، استفراغ، درد شکم و رفلاکس ازجمله عوارضی‌اند که ممکن است باعث برداشتن بالون معده شوند.

مسدود کردن عصب واگ

مسدود کردن عصب واگ روشی پزشکی است که، به کمک دستگاه تحریک واگ، عصب واگ را تغییر می‌دهد و بر هضم و سایر عملکردهای بدن تاثیر می‌گذارد. این روش با بیهوشی و جراحی لاپاراسکوپی، کاهش وزن ۲۴ درصدی را به همراه دارد. این دستگاه با انتشار بار الکتریکی، سیگنال‌های گرسنگی را مسدود می‌کند. با این حال، نیازمند تجدید دو بار در هفته است، اما درمورد آن بررسی گسترده‌ای انجام نشده است و به همین دلیل اثرات طولانی‌مدت آن هنوز مشخص نیست. 

جراحی کاهش وزن فرایندی پیچیده است که عوامل بسیاری مانند توانایی متعهد ماندن به رژیم غذایی خاص و ورزش، هزینه عمل و پوشش بیمه، انجام جراحی قبلی روی معده، روده یا شکم، کاهش وزن مطلوب، مدیریت سایر شرایط مرتبط با چاقی و سلامت کلی در آن دخیل‌اند. برای انجام این جراحی و تشخیص آن حتما باید به پزشک و متخصص مربوط مراجعه کرد. جراحی‌های کاهش وزن نیز مانند هر جراحی دیگری می‌توانند احتمال به خطر افتادن زندگی فرد یا عوارض بعدی مانند التهاب و عفونت را به دنبال داشته باشد.