مصرف چه مقدار قهوه خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها را کاهش می‌دهد؟

نتایج این پژوهش که روز سه‌شنبه در مجله «غدد درون‌ریز و متابولیسم بالینی» (Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism) منتشر شد، در کنار تحقیقات قبلی که به مزیت‌های نوشیدن روزانه قهوه اشاره می‌کنند، قرار می‌گیرد و نشان می‌دهد مصرف روزانه قهوه با افزایش سلامت قلب ارتباط دارد؛ البته به شرطی که مقدار کافئین‌ مصرفی زیاد نباشد. 

چافو که، نویسنده همکار این مطالعه و استادیار بخش همه‌گیرشناسی و آمار زیستی دانشگاه سوژو چین، می‌گوید: «مصرف کافئین به میزان مختلف می‌تواند آثار متفاوتی بر سلامتی داشته باشد.»

او و گروهی از پژوهشگران در چین و سوئد عادات‌ نوشیدن قهوه و چای ۱۸۸ هزار فرد ۳۷ تا ۷۳ ساله را که در پایگاه داده‌های پزشکی «بیوبانک بریتانیا» ثبت شده بود، تجزیه و تحلیل کردند. این افراد پرسشنامه‌‌هایی درباره میزان مصرف نوشیدنی‌‌شان در ۲۴ ساعت تکمیل کرده بودند. سپس، به پاسخ‌‌های ۱۷۲ هزار نفر که مشخص کرده بودند قهوه یا چای حاوی کافئین می‌نوشند،‌ توجه کردند. هیچ یک از این افراد در زمان آغاز مطالعه سابقه مشکلات قلبی‌‌ــ‌متابولیکی (ابتلا به دو مورد از سه بیماری دیابت نوع ۲، بیماری عروق کرونر قلب یا سکته مغزی) نداشتند.

محققان بعد از حدود ۱۲ سال وضعیت این شرکت‌کنندگان را دوباره پیگیری کردند و دریافتند کسانی که روزانه دو تا سه فنجان قهوه یا حداکثر سه فنجان چای می‌نوشیدند، بهترین شرایط را داشتند.

 افرادی که حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلی‌گرم کافئین در روز مصرف می‌کردند،‌ در مقایسه با کسانی که روزی کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم مصرف می‌کردند، کمتر در معرض ابتلا به بیمارهای قلبی‌ــ‌متابولیکی قرار داشتند؛ به‌خصوص در آن‌هایی که قهوه می‌نوشیدند تا ۵۰ درصد کمتر بود. در حالی که خطر ابتلا به بیماری قلبی‌ــ‌متابولیکی در افرادی که ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلی‌‌گرم کافئین را از چای یا ترکیبی از هر دو نوشیدنی به دست می‌آوردند ۴۰ درصد کمتر بود. در میان کسانی که تنها چای می‌نوشیدند، بیشترین کاهش خطر بیماری‌های قلبی‌ــ‌متابولیکی در کسانی دیده شد که تا سه فنجان چای در روز می‌نوشیدند. این اثر مثبت با افزایش مصرف چای از این میزان مشخص کاهش یافت.

در افرادی که ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین در روز مصرف می‌کردند (حدود چهار درصد افراد تحت مطالعه) هم به نظر نمی‌رسید که این محرک پیامدهای منفی برای سلامتی قلبی‌ــ‌متابولیکی آنان داشته باشد. حتی اگر فردی به یکی از بیماری‌های قلبی-متابولیکی دچار شد، مصرف روزانه قهوه به میزان متوسط همچنان خطر ابتلا به سایر بیماری‌های مشابه را کاهش داده بود.

این مطالعه نشان داد که مصرف متعادل کافئین می‌تواند بر سطح برخی متابولیت‌ها‌ــ ترکیب‌های شیمیایی که در فرایندهای سوخت‌و‌سازی بدن هنگام هضم غذاها و نوشیدنی‌ها تولید می‌شوند‌ــ تاثیر بگذارد و به این ترتیب، به بهبود سلامت قلب کمک کند. مصرف متوسط کافئین احتمالا میزان این متابولیت‌ها را تنظیم می‌کند.

با وجود این مزیت‌ها، متخصصان می‌گویند که حفظ تعادل در مصرف کافئین حیاتی است، زیرا کافئین می‌تواند بر برخی بیماری‌های قلبی اثر سوء بگذارد. مثلا نوشیدن بیش از حد قهوه می‌تواند فشار خون افراد مبتلا به بیماری فشار خون را افزایش دهد. برخی مطالعات هم از ارتباط بین مصرف زیاد کافئین و بالا رفتن خطر ابتلا بع زوال عقل و سکته مغزی خبر می‌دهند. 

یک نکته مهم در این مطالعه این است که این تغییرات مثبت فقط در افرادی گزارش شد که به‌طور منظم قهوه، چای سبز یا چای سیاه مصرف می‌کردند؛ نوشیدنی‌هایی حاوی صدها یا هزاران ترکیب شیمیایی‌ که کافئین تنها یکی از آن‌ها است.