ماموریت عارف به افشین برای برون رفت از عقب ماندگی در علم و فناوری

به گزارش خبرنگار مهر، محمدرضا عارف در مراسم اختتامیه رویداد المپیک فناوری ۱۴۰۳ که امروز در منطقه بین المللی نوآوری ایران برگزار شد، از حضور پرشور دانش اموزان، جوانان و استعدادهای برتر در بخش های امنیت سایبری، روباتیک و هوش مصنوعی و … تقدیر کرد و گفت: یک سوال جدی از یکی از مدیران شاخص کشور (معاون علمی رئیس جمهور) دارم که در ادامه به تفصیل توضیح می دهم.

معاون اول رئیس جمهور با اشاره به اینکه ما برای حرکت کشور به سمت اعتلا و پیشرفت، چندین اسناد بالادستی داریم، اظهار کرد: مهم‌ترین سند که نوجوانان، جوانان و اساتید و مدرسان آن ها را هم در برمی گیرد، بیانیه گام دوم انقلاب است که راهبرد آینده کشور در ۵ دهه آینده را مشخص کرده است.

عارف سند دیگری را سند چشم انداز ۲۰ ساله کشور عنوان کرد و گفت: کشور باید در جنوب غرب آسیا جایگاه اول در حوزه علم و فناوری و اقتصاد و فرهنگ را کسب کند اما نتوانستیم در افق چشم انداز که سال آینده است به این هدف برسیم و باید بررسی شود که چرا این اتفاق نیفتاده است. فاصله معناداری از اهداف سند داریم و باید آسیب شناسی صورت گیرد که به چه دلیل ما به اهداف مدنظر نرسیدیم و البته اصولا چشم انداز می‌تواند مستقل از زمان باشد. راهبرد دولت چهاردهم، تحقق سند چشم انداز و رسیدن به اهداف سند است.

وی سومین سند مهم را سند برنامه هفتم توسعه عنوان کرد و گفت: در سند برنامه هفتم رشد اقتصادی ۸ درصدی دیده شده است که عددی است که در برنامه های گذشته باید به آن می رسیدیم و بر این باور هستیم اگر می خواهیم جامعه ای در شان مردم داشته باشیم و به مطالبات اقتصادی مردم و جوانان و … پاسخ دهیم، رشد ۸ درصدی رشد منطقی و الزامی است؛ البته باید بخشی از رشد از طریق افزایش بهره وری تامین شود

وی اظهار کرد: اما متاسفانه بهره وری در بخش های صنعتی وتولیدی بالا نیست، سهم بخش های صنعتی ‌و تولیدی ۲ و ۸ دهم درصد باشد.

معاون اول رئیس جمهور سهم اقتصاد دانش بنیان را ۱۰ درصد عنوان کرد و گفت: در پایان برنامه هفتم وهمزمان با پایان دولت چهاردهم سهم اقتصاد فناوری های دیجیتال یا اقتصاد دانش بنیان را باید به ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی برسانیم.

وی ادامه داد: در حوزه هوش مصنوعی راهبردی که رهبر معظم انقلاب برای ما ابلاغ کردند این است که باید در میان ۱۰ کشور دنیا قرار بگیریم که یک کار شدنی به پشتوانه جوانان و فناوران است اما تلاش جدی می طلبد.

عارف به وضعیت ایران در دنیا در حوزه هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: تکلیف ما جایگاه اول در منطقه است اما فاصله شاخص های نوآوری و فناوری ما با این هدفگذاری زیاد است. در شاخص نوآوری در سال ۱۴۰۳ در میان ۱۳۳ کشور رتبه ۶۴ را داشتیم ‌این در حالی است که در سال ۱۴۰۱ رتبه ۵۳ را داشتیم و ۱۱ پله افت کرده ایم.

معاون اول رئیس جمهور با بیان این مطلب که در حوزه دیپلماسی با کشورهای منطقه به دلیل اینکه تعامل خوبی نداشته ایم، رتبه ۲۴ است، گفت: در حوزه فناوری هوش مصنوعی رتبه ۱۶ را داریم. در طول ماه های آینده تلاش معناداری را در حوزه حوزه هوش مصنوعی به کمک دانشمندان این حوزه در کشور شروع می کنیم.

عارف با اشاره به اینکه بخش «آمادگی هوش مصنوعی» ۴ شاخص دارد به جزییات آن اشاره کرد و گفت: در بخش آمادگی هوش مصنوعی شاخص ها عبارت است از حوزه اقتصاد دیجیتال مثل دسترسی به اینترنت پرسرعت، شاخص دوم نیز سرمایه انسانی است که در این شاخص وضعیت ایران بد نیست. شاخص سوم نوآوری و یکپارچگی اقتصاد است که در این بخش گرفتاری ها در حوزه مقررات و سازگاری قوانین کم نیست.

عارف با بیان اینکه رتبه ایران در حوزه آمادگی هوش مصنوعی از میان ۱۷۲ کشور در رتبه ۱۱۵ قرار دارد، گفت: وضعیت ایران در حوزه نیروی انسانی و متخصصان هوش مصنوعی، در منطقه قابل قیاس نیست و وضعیت خوبی داریم. رتبه عربستان در بخش آمادگی هوش مصنوعی ۴۵و رتبه ترکیه ۵۰ است.

وی بیان کرد: سهم اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص داخلی در برنامه هفتم توسعه ۱۰ درصد است که خوشبختانه با تلاش دانش بنیان ها به خصوص فعالیت معاونت علمی و پارک ها خیلی فاصله زیادی با این عدد نداریم. در حوزه ثبت اختراعات ایران در منطقه در رتبه ۴۹ قرار دارد.

معاون اول رئیس جمهور اظهار کرد: من چون فکر می‌کنم شما جوانان و استعدادهای برتر باید به وضعیت کنونی کمک کنید، به خودم اجازه دادم شاخص های منفی را در این رویداد مطرح کنم. واقعیت امروز این است که در این شاخص ها نسبت به هدفگذاری در اسناد بالادستی که در واقع یک میثاق بین حاکمیت و محققان است، عقب هستیم و پایه همه این اسناد نخبگان کشور هستند و ما باید شروع کننده باشید اما بدانید شاخص ها وضعیت خوبی ندارد.

عارف با بیان اینکه مزیت اصلی ما در حوزه هوش مصنوعی ، نیروی انسانی است اما این شاخص را آگاهانه با سایر شاخص ها مطرح و تلفیق می‌کنند تا ما وضعیت متوسطی پیدا کنیم.

وی ضرورت بهره برداری از فناوری پیشرفته را به عنوان راهبرد جدی نظام عنوان کرد و گفت: نگاهمان به انتهای فناوری یعنی ثروت ملی است. امروز ضرورت حاکمیت فناوری پیشرفته را در امور کشورداری پذیرفتیم. نکته مهمی که حوادث یکی دو ماه اخیر نشان داد، مصونیت دادن به کشور به دشمن ‌و مخالفین در همه زمینه ها است که هم مصونیت امنیتی ملی را در برمیگیرد و هم معیشتی مردم. من تشکر می‌کنم که در محورهای رویداد، حوزه امنیت سایبری وجود داشت.

معاون اول رییس جمهور خاطرنشان کرد: سوال اساسی اینجاست که علی رغم همه تلاش هایی که دارد انجام می شود و با وجود داشتن اسناد بالادستی، چرا به هدف نرسیدیم؟ و متاسفانه در برخی شاخص ها در برخی سال ها روند نزولی پیدا کردیم. راه برون رفت از این وضعیت بدون تعارف جامعه علمی هستند و باید جواب دهند که چرا به اهداف نرسیدیم؟

وی افزود: یک اراده و عزم ملی را نیاز داریم و پاسخ به این سوال در همه محافل علمی و فناورانه باید سوال همه باشد.

معاون اول رئیس جمهور گفت: اگر به راهکاری رسیدیم باید جدی باید داشته باشیم. ما مدعی در بخش های دفاعی هستیم و فضا را بازتر کردیم و به محققان برجسته توجه بیشتری کردیم.

عارف ادامه داد: اگر آسیب شناسی کنیم به چند عنوان میرسیم از جمله مسائلی چون فردمحوری، عدم باور به کار جمعی،عدم اولویت دادن به منافع ملی، میدان ندادن به جوانان، تنگ نظری ها و رفتارهای سلیقه ای و بازی بروکراسی با نخبگان دخالت های غیرضروری در امور علمی.

وی در ادامه تاکید کرد که باید در ۴ سال دولت یک‌ مقداری جلوی دخالت های تشکیلات غیرضرور را در دانشگاه ها و مراکز علمی و تحقیقاتی بگیریم ما میخواهیم سدشکنی کنیم و خواهش می‌کنم از دکتر افشین به دلیل سبقه علمی خودشان برای پاسخ به این سوال میدان داری کنند که چرا نتوانستیم علی رغم داشتن امکانات به هدف گذاری ها برسیم.

عارف به معاون علمی رییس جمهور ماموریت داد که در یک پروژه ۳ ماهه راهبردها برای برون رفت از این وضعیت اعلام شود و در ادامه افزود : تمام‌توان دولت در خدمت شماست و دکتر پزشکیان به بنده این اختیار را می‌دهند که بگویم توان رییس جمهور هم در اختیار شماست. راهبرد رسیدن به شرایطی که در شان کشور است با مشخص کردن ‌موانع به ما اعلام شود ما از نظر قانونی مشکلی نداریم اتفاقا تورم قانونی داریم ولی به ما بگویید چه موانعی اجازه حرکت نمی دهد. اگر موانع مشخص شود همه امکانات نظام برای رفع موانع به کار گرفته خواهد شد.