صعود ۳۵پله‌ای رتبه تولید علم ایران در سال‌های پس از انقلاب اسلامی

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، دکتر سید احمد فاضل زاده رییس مؤسسه ISC گفت: امروز در چهل و پنجمین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران قرار داریم و با نگاهی به گذشته می توان برکات این انقلاب عظیم اسلامی را در کشور مشاهده کرد.

وی گفت: این خیزش اسلامی دستاوردهای فراوانی برای ملت بزرگ ایران به ارمغان آورده است که از جمله آن ها پیشرفت های بزرگ علمی و فناوری در عرصه های مختلف از جمله «علم»، «سلامت و بهداشت»، «امنیت»، «اقتصاد»، «صنعت» و «قانون‌گذاری» و … بوده است.

فاضل زاده گفت: همانگونه که رهبر معظم انقلاب بارها در بیاناتشان تاکید داشته اند، دانش و علم، به یک ملّت و به یک کشور اقتدار و قدرت می دهد، و انقلاب و حرکت عظیم انقلابی کشور و حاکمیّت تفکّر انقلابی و اسلامی بود که کشور را حرکت داد و پیش برد و باعث شد امروز جمهوری اسلامی ایران با ۳۵ پله صعود از رتبه ۵۲ در ابتدای پیروزی انقلاب به رتبه ۱۷ در تولید علم دست یابد. همچنین تولید علم ایران اکنون نسبت به اول انقلاب اسلامی ایران بیش از ۱۵۰ برابر شده است.

وی افزود: روند تولید علم ایران در سالهای پس از انقلاب شکوهمند اسلامی در پایگاه معتبر بین المللی وب آو ساینس نشان می دهد در بیست سال اول انقلاب، میزان تولید علم ایران در حال افزایش بوده است به طوری که سهم ایران در سال ۱۹۸۰، ۰۴/۰ ( چهار صدم) درصد بوده و در سال ۱۹۹۹ به ۱/۰(یک صدم) رسیده است. در نمودار ۱، تعداد مقالات جمهوری اسلامی ایران در پایگاه وب آوساینس در بیست سال اول انقلاب اسلامی نشان داده شده است.

رییس مؤسسه ISC ادامه داد: همچنین بررسی تولید علم توسط پژوهشگران جمهوری اسلامی ایران در طول۲۰ سال اخیر نیز نشان داد، میزان تولید علم همچنان درحال افزایش است. به گونه ای که در سال ۲۰۰۳، سهم تولید علم کشور در دنیا در حدود ۲۷/۰ درصد بوده است و در سال ۲۰۲۲، به ۹۳/۱ (یک و نود و سه صدم) درصد رسیده است.

وی گفت: در این بازه بیست ساله شاهد رشدی قریب به ۱۶ برابری در تولیدات علمی کشور و ارتقا جایگاه ۲۳ پله ای در تولید علم هستیم. نمودار ۲، تعداد مقالات کشور جمهوری اسلامی ایران در پایگاه وب آو ساینس در طی بیست سال اخیر (۲۰۲۳-۲۰۰۳) را نشان می دهد.

نمودار ۱. تعداد مقالات جمهوری اسلامی ایران در پایگاه وب آوساینس در بیست سال اول انقلاب اسلامی

نمودار ۲. تعداد مقالات جمهوری اسلامی ایران در پایگاه وب آوساینس در طی بیست سال اخیر (۲۰۲۲-۲۰۰۳)

جدول ۱. رتبه تولید علم کشور جمهوری اسلامی ایران در بین کشورهای جهان

تعداد مقالات کشور ایران در حوزه های موضوعی مختلف

رییس موسسه ISC گفت: در تولیدات علمی جمهوری اسلامی ایران در سال های ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۲ بر اساس حوزه های موضوعی کلان که شامل ۶ حوزه موضوعی است، بیشترین سهم را حوزه های موضوعی «علوم طبیعی» و «مهندسی و فناوری» داشته اند که به ترتیب ۳۷.۷۴ درصد و ۳۰.۶۱ درصد از کل انتشارات ایران را شامل می شوند. کمترین سهم را حوزه هنر و علوم انسانی با ۰.۰۸۰ درصد داشته است. نمودار ۳ سهم حوزه های موضوعی را نشان می دهد.

نمودار ۳. تعداد مقالات کشور ایران در حوزه های موضوعی مختلف (۲۰۲۲-۲۰۰۳)

افزایش چند برابری تولیدات در حوزه های موضوعی در سال های پس از انقلاب اسلامی

فاضل زاده گفت: در جدول ۲ تعداد تولیدات علمی در سال اول پیروزی انقلاب اسلامی (۱۹۸۰) و نیز در سال های ۲۰۰۳ و ۲۰۲۲ بر اساس حوزه های موضوعی نشان داده شده است. همان طور که قابل مشاهده است، تولیدات علمی جمهوری اسلامی ایران در تمام حوزه های موضوعی افزایش داشته است.

جدول ۲. میزان تولیدات علم کشور جمهوری اسلامی ایران در بین کشورهای جهان بر اساس حوزه های موضوعی

وی خاطر نشان کرد: نسبت افزایش تولیدات علمی در حوزه های موضوعی مختلف از اول انقلاب اسلامی تاکنون در جدول ۳ قابل مشاهده است. حوزه موضوعی «علوم بهداشتی و پزشکی» با افزایش ۲۷۹ برابری، بیشترین رشد تولید علم را نسبت به حوزه های موضوعی دیگر داشته است و حوزه موضوعی «علوم کشاورزی و دامپزشکی» با افزایش ۸۴ برابری در میان حوزه های موضوعی دیگر کمترین رشد را داشته است.

جدول ۳. نسبت افزایش تولیدات علمی در حوزه های موضوعی مختلف از اول انقلاب اسلامی تاکنون

رییس موسسه ISC گفت: در بیست سال اخیر، حوزه موضوعی «هنر و علوم انسانی» با افزایش ۶۸ برابری بیشترین رشد را به خود اختصاص داده است. جدول ۴ افزایش تولیدات علمی را در حوزه های موضوعی طی بیست سال اخیر (۲۰۲۲-۲۰۰۳)، نشان می دهد.

جدول ۴. نسبت افزایش تولیدات علمی در حوزه های موضوعی طی بیست سال اخیر (۲۰۲۲-۲۰۰۳)

وی خاطر نشان کرد: جدول ۵ رتبه تولید علم کشور جمهوری اسلامی ایران را در بین کشورهای جهان بر اساس حوزه های موضوعی در سال های ۱۹۸۰، ۲۰۰۳ و ۲۰۲۲ نشان می دهد. بهترین رتبه ایران در حوزه موضوعی «مهندسی و فناوری»، و «علوم کشاورزی و دامپزشکی» با رتبه ۱۳ و ۱۶ در بین کشورهای جهان بوده است.

جدول ۵. رتبه تولید علم کشور جمهوری اسلامی ایران در بین کشورهای جهان بر اساس حوزه های موضوعی

فاضل زاده افزود: تعداد استنادات کشور جمهوری اسلامی ایران در بین کشورهای جهان بر اساس حوزه های موضوعی در سالهای ۱۹۸۰، ۲۰۰۳ و ۲۰۲۲ در پایگاه وب آو ساینس در جدول ۶ قابل مشاهده است. حوزه موضوعی «علوم طبیعی» و «مهندسی و فناوری» بیشترین تعداد استناد را به خود اختصاص داده است. همچنین شاخص هرش (H-Index) جمهوری اسلامی ایران برابر ۴۶۵ است.

جدول ۶. تعداد استنادات کشور جمهوری اسلامی ایران در بین کشورهای جهان بر اساس حوزه های موضوعی

وی افزود: جدول ۷ رتبه استنادی کشور جمهوری اسلامی ایران را در بین کشورهای جهان بر اساس حوزه های موضوعی در سال های ۱۹۸۰، ۲۰۰۳ و ۲۰۲۲ نشان می دهد. بهترین رتبه ایران در حوزه موضوعی «مهندسی و فناوری»، «هنر و علوم انسانی» با رتبه ۱۲ و «علوم کشاورزی و دامپزشکی» با رتبه ۱۳ در بین کشورهای جهان بوده است.

جدول ۷. رتبه استنادی کشور جمهوری اسلامی ایران در بین کشورهای جهان بر اساس حوزه های موضوعی