در شانزدهمین «همایش بین‌المللی بانوان قرآن‌پژوه» چه گذشت؟

به گزارش ایسنا، در ابتدای این مراسم که اجرای آن را عباس سلیمی، خادم القرآن به عهده داشت، برقعی از پیشکسوتان قرآن به ترتیل‌خوانی سوره فتح پرداخت و سپس حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محمدجواد موسوی درچه‌ای نیز آیاتی از کلام‌الله مجید را تلاوت کرد.

در ادامه احمد مسجدجامعی -عضو سابق شورای شهر تهران- نیز با اشاره به قاریان ایرانی برجسته قرآن کریم اظهار کرد: خوشبختانه ما صداهای قرآنی شناخته‌شده‌ای داریم که از آن جمله می‌توان به فرازی از سوره آل عمران موسوم به ربنا که معمولا در ماه رمضان شنیده می‌شود اشاره کرد و مشهورترین آن ربنای مرحوم شجریان است.

وی ادامه داد: در حوزه نگاه زیبایی‌شناختی با صداهایی زیروبم روبرو هستیم که اوج و فرودهای آن مورد تعمیق و توجه کارشناسان قرار می‌گیرد. مهم در این وادی، استفاده و اقتباسی است که به دفعات از این‌ نواهای خوش صورت می‌گیرد. صرف‌ نظر از اینکه این نغمات از سوی چه کسانی خوانده شده باشد، گاه این نوسانات نغماتی وارد توناژ صدای بم مردانه و یا صدای زیر زنانه می‌شود.

قائم مقام رئیس دایرة‌المعارف اسلامی تصریح کرد: مراد از صحبت در باب این موضوع آن است که باید فعالیت‌های زنان در حوزه‌های گوناگون قرآن مورد توجه قرار گیرد چرا که به‌هرحال ظرافت‌های صوتی و لحنی در خوانش قرآن و سایر نغمات دینی، منبعث از همان قرائات زنانه است. همچنانکه سایر هنرهای ظریف زنانه در حوزه قرآن نیز مورد توجه  قرار گرفته و اکنون شاهد هستیم که این امر به شکل تخصصی از سوی دوستان مسئول در همایش بانوان قرآن‌پژوه دنبال می‌شود.

مسجد جامعی در پایان گفت: نکته‌ای در بدو شکل‌گیری و برپایی نمایشگاه قرآن مورد توجه قرار گرفت و آن توجه به پایان‌نامه‌های قرآنی بود که بیش‌ازپیش به آنها پرداخته شود و فقط در نمایشگاه عرضه نشود و برای مثال رادیو قرآن هم به معرفی آنها بپردازند. از دوستان مسئول در این همایش درخواست می‌کنم که در این برنامه‌ وزین قرآنی نیز بیش‌ازپیش به پایان‌نامه‌های قرآنی به ویژه از سوی بانوان قرآن‌پژوه توجه کنند.

در ادامه این مراسم حجت‌الاسلام‌والمسلمین احمد عابدی -پژوهشگر و مدرس حوزه و دانشگاه- با اشاره به آیاتی از قرآن کریم خاطرنشان کرد: بنا به فرمایش معصوم(ع) ارتقای درجات انسان در بهشت برین به تعداد آیاتی از قرآن است که در زمان حیات خوانده است.

وی به برخی از اساتید فلسفه و علم کلام اشاره کرد و گفت: به غیر از مقامات و جایگاه این اساتید و فلاسفه اما ازجمله خصوصیات ایشان انس و کثرت آنها در قرائت قرآن بوده است. لذا جایگاه قرائت قرآن بسیار والا و شأن آن بسیار عزیز است.

عابدی به ضرورت به کار بردن عبارت اعوذ بالله من الشیطان الرجیم پیش از ذکر بسم‌الله اشاره کرد و گفت: به‌هرحال پناه بردن به ساحت قدسی باریتعالی به عنوان یک وادی امن و ملتجی الهی نیازمند آن است که از شیطان اعلام تنفر و انزجار کنیم.

وی عبارت بسم‌الله الرحمن الرحیم را به عنوان یک آیه مجزا در قرآن نامید و افزود: بسم‌الله هر سوره ویژه و مختص آن سوره است و قرابت معنایی با محتوای آن سوره دارد. کتابی وجود دارد که در آن ۷۰۰ شکل مختلف در باب ترجمه بسم‌الله الرحمن الرحیم آورده شده است ، این امر بر اهمیت این موضوع که در ادعای بسم‌الله الرحمن الرحیم مختص هر سوره باید دقت و تأمل بسیار ویژه‌ای داشت.

این پژوهشگر قرآنی تأکید کرد: نخستین بار ترجمه بسم‌الله الرحمن الرحیم به این شکل که گفته می‌شود به نام خداوند بخشنده و مهربان توسط سلمان فارسی ارائه شد، این ترجمه تحت اللفظی این آیه است اما باید توجه داشت که در هر سوره این آیه باید با توجه به معانی آیات همان سوره مورد توجه قرار گیرد و اینکه تأکید بر کدام واژه باشد؛ بخشندگی خدا و یا رحمانیان ایشان!

وی در پایان سخنان خود با تأکید بر اهمیت جایگاه بسم‌الله الرحمن الرحیم گفت: اگر هر فرد مومنی ۷۸۶ مرتبه بسم‌الله الرحمن الرحیم بگوید و پس از آن ۱۳۲ مرتبه نیز ذکر صلی علی محمد و آله را به زبان بیاورد، مستجاب‌الدعوه خواهد شد.

پس از سخنرانی حجت‌الاسلام عابدی، گروه همخوانی و مدیحه‌سرایی «نجم الثاقب» به اجرای برنامه پرداخت.

حجت‌الاسلام برمایی، محقق و مشاور در حوزه دین، روان و رسانه دیگر سخنران این همایش بود که در قالب اجرایی کارگاهی به بیان نکاتی در باب راه‌کارهای استجابت دعا پرداخت.

وی در بخش دوم سخنان خود با اشاره به اینکه پرداختن به موضوعات دینی و قرآنی دیگر برای نسل جدید در اولویت نیست به بیان نکاتی پرداخت که به وسیله رسانه بتوان راه‌کارهایی برای ترغیب بیشتر نوجوانان و جوانان به موضوعات دینی و قرآنی دست پیدا کرد.

ریحانه سادات رئیسی -پژوهشگر حوزه دین، خانواده و رسانه- سخنران بعدی با ذکر این نکته که سراسر عمر کوتاه و پربرکت حضرت فاطمه (س) مبتنی و منطبق با سیره و منطق قرآنی بوده است به ذکر فرازی از خطبه‌های منسوب به آن حضرت پرداخت و گفت: به نظر می‌رسد که این اتفاق یعنی پرداختن به معنویت و قداست قرآن باید از صرف پرداختن به مباحث محتوایی در دل مجالس، محافل و مکتوبات خارج شدن و بانوان قرآنی به عنوان کنشگران اجتماعی آموزه‌های قرآنی را وارد زندگی فردی و اجتماعی خود کنند.

این پژوهشگر حوزه دین، خانواده و رسانه همچنین با اشاره به تجارب بانوان قرآن‌پژوه و ایده‌های آنها در امر ترویج و تبلیغ قرآن، استفاده از ابزار چشم‌نواز رسانه را برای بردن این مفاهیم در میان عموم مردم و اعضای خانواده را لازم و ضروری خواند.

در ادامه این همایش زکیه عبداللهیان، دبیر همایش بانوان قرآن‌پژوه با تشکر از تشریک مساعی کارشناسان، اساتید قرآنی در ایده پردازی و امور اجرایی این همایش گفت: بیست‌ویک سال پیش نیز نخستین دوره این همایش در ایام فرخنده میلاد حضرت زهرا برگزار شد که اکنون البته با وقفه چندساله به سبب کرونا شانزدهمین دوره آن را برگزار می‌کنیم.

وی ادامه داد: همایش بین‌المللی بانوان قرآن‌پژوه امسال میزبان ۹۰ بانوی قرآنی از ۱۹ کشور است که البته ما در جمع این بانوان، بانوان قهرمانی از غزه، لبنان و سوریه را نیز مشاهده می‌کنیم.

عبداللهیان با توجه به جایگاه زن در اجتماع و خانواده گفت: زنان مسلمان ایران با تأسی از زنان برجسته اسلام همچون خدیجه کبری، فاطمه زهرا، فاطمه بنت اسد و حضرت زینب(س) نقش خود را به بهترین شکل در امور محوله به انجام رساندند و علاوه بر امور خانه و خانواده، به مدارج عالی علمی، دینی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نیز دست پیدا کردند.

وی تصریح کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی درخشش زنان مسلمان در کنار همه امور در حوزه‌های قرآنی را شاهد هستیم هرچند که این روند پیشرفت و درخشش آنها با چالش‌هایی همراه بوده است که به چند نکته از آنها اشاره می‌کنم که ازجمله مهمترین آنها مبانی فرهنگی است که شاید اجازه ندهد زنان در عرصه اجتماعی از ظرفیت‌های خود استفاده کنند.

دبیر همایش بانوان قرآن‌پژوه گفت: براساس این تفکر شاهد هستیم که زنان ولو با دارا بودن تفکر مترقی قرآنی در عرصه‌های مدیریت به حاشیه رانده می‌شوند در حالیکه باید از این ظرفیت‌ها حتی در پست و مناصب مختلف استفاده کرد.

وی در پایان گفت: زنان قرآنی با داشتن ظرفیت و قابلیت‌های مدیریتی در مناصب و عرصه‌های مدیریت فرهنگی به خدمت گمارده شوند. نکته دیگر اینکه حمایت مالی و بودجه‌ای از آنها در اولویت باید قرار گیرد تا طرح‌ها و ایده‌های ایشان به منصه ظهور رسیده و تحقق پیدا کند.

در ادامه این همایش با تقدیم لوح به دختر شهید رئیسی به‌واسطه حضور مقتدرانه شهید جمهور در سازمان ملل و بیان مواضع قرآنی وی تقدیر شد.

تنها به قرائت، آموزش و حغظ قرآن کفایت نکنید

حجت‌الاسلام مروی -تولیت آستان قدس رضوی- نیز در بخش پایانی این همایش به ایراد سخن پرداخت و گفت: در مورد قرآن و عظمت قرآن سخن گفتن و نوشتن عملی دشوار است و نه قدرت فهم و درک حقیقت و عظمت آن را داریم و نه قدرت بیان و توضیح آن در اختیارمان است.

وی ادامه داد: دانشمندان قاعده‌ای دارند که میان حکم و موضوع باید تناسب و تشابهی باشد. بنا به این حکم باید میان پیامبر(ص) و معجزه او یعنی قرآن تناسب و سنخیتی وجود داشته باشد. مراتب معنوی، شخصیت برجسته پیامبر اکرم (ص) آنچنان والا و مترقی است که بی‌شک می‌تواند قلب نازنین ایشان پذیرای چنین محتوای ممتاز و بی‌بدیلی یعنی قرآن باشد.

تولیت آستان قدس رضوی تصریح کرد: معجزاتی که سایر پیامبران انجام داده‌اند در خور شأن آنهاست، وقتی صحبت از این امر می‌شود که قرآن بزرگترین معجزه پیامبر اسلام است نشان از این می‌دهد که شأن قرآن تا چه اندازه منزلت دارد.

حجت‌الاسلام مروی ادامه داد: هر ۶ هزار آیه‌ای که به قلب پیامبر(ص) نازل شد، به‌مثابه آن است که ۶ هزار بار ساحت نورانی و قدسی ذات باریتعالی در وجود پیامبر حلول پیدا کرده است. این امر را اگر با آن زمان که پیام الهی مثلاً در کوه طور بر موسی کلیم‌الله نازل شد مقایسه کنیم که حضرت موسی(ع) این امر را تاب نیاورد و بیهوش شد نشان می‌دهد که ظرفیت وجودی پیامبر اسلام در پذیرش آیه‌آیه قرآن تا چه اندازه وسعت و گسترش داشته است.

وی ذات قرآن را بیدارکننده دانست و گفت: معجزه قرآن نه‌فقط محدود به زمان خاص که تنها به زمان حیات ایشان منحصر شود بوده است بلکه زایش فزاینده محتوا، معانی و تفاسیر قرآن هر لحظه می‌تواند به عنوان یک چراغ نورانی و نقشه راه در اختیار تمامی ابنای بشر قرار گیرد.

حجت‌الاسلام مروی با اشاره به محتوای گران‌سنگ و آموزنده قرآن گفت: هر کس که به این محتوای ارزشمند و آموزنده توجه کرد توانسته است زمام امور را در حوزه‌های مورد نظر خود به دست بگیرد و جریانساز حرکت‌های زیربنایی در عرصه‌های گوناگون باشد. نمونه بارز این اتفاق وقوع انقلاب اسلامی است که امام راحل با درک صحیح مفاهیم الهی توانست در عصر حاضر بر طاغوت  غلبه کند و پرچم اسلام را به اهتزاز درآورد.

وی با اشاره به بیانات اخیر مقام رهبری مبنی بر راه‌کار دشمن برای ایجاد شکاف میان امت اسلام یعنی اختلاف‌افکنی، تفرقه‌افکنی و هراس‌افکنی گفت: بنا به فرموده رهبری تنها راه نجات ما در برابر این تهدیدات توسل و تبعیت از قرآن است.

تولیت آستان قدس رضوی با خطاب قرار دادن بانوان حاضر در این همایش در پایان گفت: تنها به قرائت، آموزش و حغظ قرآن کفایت نکنید و به دنبال آن باشید که با استفاده از آموزه‌های قرآن تا حد امکان به فکر اصلاح امور خود و اطرافیان خود باشید.

در حاشیه این مراسم و پیش از تجلیل از بانوان قرآن‌پژوه، مبلغ و محفل‌دار قرآنی که با حضور سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت‌الاسلام مروی، تولیت آستان قدس رضوی، احمد مسجدجامعی، قائم مقام رئیس دایرة‌المعارف اسلامی، حجت‌الاسلام عبداللهیان از بانیان همایش، حجت‌الاسلام عابدی، پژوهشگر قرآنی و حجت‌الاسلام سیدمحمدحسین طباطبایی علم الهدی، حافظ قرآن صورت گرفت، خادمیاران رضوی پرچم بارگاه رضوی به صحن همایش آورده شد تا حضار خود را با آن متبرک کنند.

انتهای پیام