حفاظت و احیای منابع ژنتیکی جانوری در معرض خطر انقراض ایران

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از مرکز ذخایر ژنتیکی و زیستی، مراسم امضای توافق‌نامه «راه‌اندازی بانک سلولی گونه‌های جانوری در معرض تهدید ایران» با حضور با حضور دکتر حسن مسلمی نائینی، رئیس جهاد دانشگاهی کشور، دکتر علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، دکتر یعقوب فتح‌ الهی، معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی و دکتر محمد مدادی، مدیرکل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد.

«همکاری در زمینه شناسایی، حفاظت و احیای منابع ژنتیکی جانوری در معرض خطر انقراض ایران»، «بهره‌مند شدن از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های متقابل از قبیل منابع انسانی، امکانات آزمایشگاهی، کارگاهی، کتابخانه‌ای، بانک‌های اطلاعاتی، نمونه‌های زیستی و فضای فیزیکی»، «ایجاد شبکه ملی پاسخ سریع نمونه‌برداری از منابع ژنتیکی حیات وحش در معرض خطر انقراض در واحدهای سازمان جهاد دانشگاهی در سراسر کشور در هماهنگی با ادارات کل سازمان»، «راه‌اندازی بانک سلولی گونه‌های جانوری در معرض تهدید ایران در مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران»، «تدوین دستورالعمل‌ها، ضوابط و استانداردهای مورد نظر جهت نمونه‌برداری سریع و استاندارد»، از اهداف و اقدامات مشترک این توافق‌نامه به شمار می روند.

دکتر رضا آذربایجانی در این مراسم با اشاره به ظرفیت‌های مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران وابسته به جهاد دانشگاهی گفت: در این مرکز چهار بانک مستقل سلول‌های انسانی و جانوری، بانک میکروارگانیسم‌ها، بانک DNA و داده‌های ژنومی و بانک گیاهی وجود دارد. در حال حاضر نزدیک ۵۴ هزار نمونه زیستی در قالب ۳۳ کلکسیون و این چهار بانک در ۱۶ فرمت، از منفی ۱۹۶ درجه سانتی‌گراد تا دمای عادی حفظ، نگهداری و ارائه می‌شود.

سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران خاطر نشان کرد: این مرکز، طی ۵-۶ سال گذشته نزدیک به دو میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی برای کشور داشته است.

آذربایجانی با بیان این‌که طی ۳ سال اخیر در راستای حفظ نمونه‌های گونه‌های جانوری در معرض انقراض ایین نامه هایی تدوین کردیم، گفت: این همکاری راهبردی در حوزه جانوران و گونه‌های جانوری در معرض انقراض از تابستان سال گذشته شکل گرفت. در این مرکز اقداماتی همچون ارائه رده‌های سلول‌های استاندارد در حوزه امنیت سلامت، ذخیره نمونه‌های ژنتیکی دام‌های اهلی از جمله شتر دوکوهانه، گاو سیستانی، اسب ترکمن، اسب کاسپین، اسبچه خزری، بز مرخز و گاو گلپایگانی انجام دادیم.

وی با اشاره به توافق نامه با سازمان محیط زیست گفت: امیدواریم با امضای توافق‌نامه تمام واحدهای جهاد دانشگاهی در کنار ادارات کل محیط زیست کل کشورهمکاری های لازم را داشته باشند.

آذربایجانی گفت: در فاز اول این همکاری با سازمان محیط زیست، تهیه بانک ژنی ۲۶ گونه در دستور کار قرار گرفته است که برخی از آن‌ها گسترش محدود تک‌زیستگاهی دارند و برخی در کل کشور گسترش دارند. راه‌اندازی بانک نمونه‌های سلولی و زیستی و جمع‌آوری بیش از ۵ هزار نمونه از حیات وحش جمع‌آوری شده، همچنین تشکیل کارگروه حفاظت و بهره‌برداری از منابع ژنتیک، ساماندهی و کنترل سامانه نمونه از خروج کشور و… نیز انجام شده است.

دکتر مدادی تاکید کرد که محدودیتی برای خروج نمونه‌ها از کشور ایجاد نشده است. تا سه سال پیش با هر نامه‌ای در هر سطحی، امکان خروج نمونه از کشور میسر بود، اما اکنون باید نمونه‌ها دارای شناسنامه باشند؛ موافقت‌نامه دو طرفه داشته باشند و مشخص باشد که نمونه‌ها برای چه کاری استفاده می‌شوند.

وی خاطر نشان کرد: جمع‌آوری نمونه در بانک‌ها در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ دو برابر بیشتر بوده است.