جزئیات پیش نویس سند هوش مصنوعی

هادی عاشری در گفتگو با خبرنگار مهر به تشریح جزئیاتی از پیش نویس سند ملی هوش مصنوعی که در معاونت علمی تدوین شده پرداخت و اظهار کرد: این سند پیش از این در ستاد اقتصاد دیجیتال معاونت تدوین شده و در حال حاضر به ستاد هوش مصنوعی ارجاع داده شده است؛ سند چهار هدف کلان، پنج راهبرد اصلی، ۳۰ شاخص کلان، حدود ۱۴۰ اقدام و ۱۵۰ فعالیت یا پروژه و ۱۷۵ شاخص خرد دارد که در حال حاضر به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه و میزهای تخصصی برای بررسی ذیل شورا تشکیل شده است.

ستاد هوش مصنوعی در کشور ایجاد شود

معاون ستاد هوش مصنوعی و رباتیک معاونت علمی ریاست جمهوری ضمن اشاره به اینکه این سند براساس مطالعه اسناد سایر کشورها، اسناد بالادستی داخلی، مطالعات میدانی و مصاحبه با نخبگان تدوین شده است، گفت: پیشنهاد فعلی سند این است که نهایتاً یک «ستاد هوش مصنوعی» در کشور ایجاد شود و وزارت علوم، وزارت ارتباطات، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد ریاست جمهوری و … حتماً باید در این ستاد نماینده داشته باشند و دبیر ستاد را معاون علمی منصوب کند که در واقع یک ویژگی فرابخشی دارد. البته این موضوع در دبیرخانه شورا در حال بررسی است و به جمع بندی نرسیده است.

عاشری در ادامه به بخشی‌هایی از این سند اشاره کرد و گفت: مثلاً در چشم انداز سند به چند نکته توجه شده است؛ نخست توجه به فرموده رهبر انقلاب که ایران باید جزو ۱۰ کشور برتر هوش مصنوعی و صاحب حرف در این حوزه باشد که این یک هدف کلی است و باید ذیل آن زیر هدف‌هایی تعریف شود؛ مثلاً اینکه در حوزه نوآوری وضعیتمان مشخص شود یا اینکه در حوزه سرمایه انسانی و زیرساخت فنی باید به چه جایگاه برسیم تا بتوانیم در جمع کشورهای برتر قرار بگیریم.

فناوری هوش مصنوعی باید کاربردی سازی شود

وی یکی از اهداف کلان این سند را «برآورده کردن نیازمندی‌ها و حل شدن ابرچالش ها با کاربردی سازی هوش مصنوعی» عنوان کرد و افزود: این هدف یعنی کاربردی کردن هوش مصنوعی در کشور باید در اولویت قرار بگیرد، یعنی اگر فقط پز این را بدهیم که در حوزه تولید علم دنیا مثلاً در رتبه یک قرار داریم، فایده نخواهد داشت در صورتی که فناوری هوش مصنوعی را کاربردی سازی نکرده باشیم.

راه اندازی چندین شرکت یونیکورن در حوزه هوش مصنوعی

معاون ستاد هوش مصنوعی و رباتیک معاونت علمی ریاست جمهوری موضوع «رقابت پذیری شرکت ها» را از دیگر موضوعات مهم و مورد تاکید سند مطرح کرد و گفت: براساس این هدفگذاری باید بتوانیم یک سری شرکت فناور بزرگ در هوش مصنوعی راه اندازی کنیم، چون مدل توسعه هوش مصنوعی در دنیا بر مبنای شرکت‌های فناور است. مثلاً در آمریکا شرکت‌های گوگل، فیس بوک و مایکروسافت پیشران حوزه هوش مصنوعی بوده اند و سایر زیست بوم‌ها، هوش مصنوعی شأن بر پایه همین‌ها شکل گرفته است. در بحث «تجاری سازی و رسوخ فناوری» همچنین یک سری شاخص‌ها تعریف شده و مثلاً معاونت علمی مکلف می‌شود که از راه اندازی چندین شرکت یونیکورن در حوزه هوش مصنوعی حمایت کند تا بتوانند در لبه فناوری حرکت کنند.

با سیستم دولتی هم می‌توان شرکتهای بزرگ را وارد بازی هوش مصنوعی کرد

عاشری خاطرنشان کرد: دولت چین هم علیرغم اقتصادِ بسته و سیستم دولتی که دارد ولی یک سری شرکت‌های بزرگ را وارد بازی هوش مصنوعی کرد و از آنها خواست نقش پیشران را ایفا کنند که به خوبی هم این کار را انجام می‌دهند. در واقع نکته اصلی صحبتم اینجاست که این قصه لزوماً به این نیاز ندارد که حتماً سیستمِ اقتصاد آزاد داشته باشیم تا بتوان از آن جواب گرفت.

وی بحث «ارتقای سرمایه انسانی» در حوزه هوش مصنوعی را از دیگر موضوعات مورد تاکید سند عنوان کرد و افزود: بخش زیادی از فناوری هوش مصنوعی به حوزه نرم افزاری برمی گردد و بسیار مهم است که در این بخش تقسیم کاری بین وزارت آموزش و پرورش، علوم و معاونت علمی انجام و هر کدام ماموریتشان در حوزه پرورش نیروی انسانی مشخص شود. چرا که وزارت علوم و آموزش و پرورش نیروهای دانشی را تربیت می‌کنند و در نهایت برای تبدیل شدن نیروی دانشی به نیروی خبره، معاونت علمی می‌تواند وارد عمل شود و برنامه ریزی کند.

معاون ستاد هوش مصنوعی و رباتیک معاونت علمی ریاست جمهوری ادامه داد: یک بحث دیگر موضوع «حفظ شتاب علمی و تولید علم نافع» است و ذیل این موضوع، تعداد مقالات و پتنت های تولید شده حائز اهمیت است. در واقع بسیار مهم است که در این بخش چگونه هدفگذاری کنیم، اینکه قرار است به چه تعداد مقاله کیو وان در حوزه هوش مصنوعی و حوزه‌های مرتبط با آن برسیم.

عاشری در ادامه تصریح کرد: حوزه دیگری که می‌توان به واسطه آن زنجیره ارزشی برای هوش مصنوعی ایجاد کنیم، بحث «همکاری ها با کشورهای منطقه و یا در ابعاد بین الملل» است. می‌توان با استفاده از توانمندی شرکت‌های دانش بنیان فعال در حوزه هوش مصنوعی در سایر کشورها بالاخص کشورهای اطراف، خلق ثروت و ارزش را به ارمغان آورد؛ به طور مثال در حال حاضر در عراق یک سرویسی مشابه اپلیکیشن اسنپ راه اندازه شده که به رفع نیاز آنها کمک کرده است.

تهیه یک اطلس ویژه در حوزه هوش مصنوعی / شناسایی نخبگان و ارزیابی وضعیت شرکتها

وی در ادامه از تهیه اطلسی در ستاد هوش مصنوعی خبر داد که در آن مشخص می‌شود چه تعداد شرکت در این حوزه فعال هستند و گفت: برخی شرکت‌ها صرفاً در این حوزه توسعه دانش انجام می‌دهند و یا ممکن است یک شرکت یک ربات از شرکت خارجی وارد کرده و لوگوی خودش را هک کرده که این شرکت‌ها باید در اطلس خوب شناسایی شوند. بحث شناسایی نخبگان حوزه هوش مصنوعی، تعداد دانش آموختگان تحصیلات تکمیلی در این حوزه، وضعیت صادرات هوش مصنوعی، جایگاه کشور از نظر تعداد مقالات و تعداد ثبت اختراع نیز از موارد مهمی است که باید در این اطلس به آن توجه شود.

در حوزه تجهیزات توان محاسباتی کمبود داریم

معاون ستاد هوش مصنوعی و رباتیک معاونت علمی ریاست جمهوری با بیان اینکه راه اندازی زیست بوم داده و زیرساخت‌های محاسباتی مربوط به سکوها را از جمله مأموریت‌های معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان برشمرد و گفت: «میزان توان محاسباتی» یکی دیگر از موضوعات مهم در سند هوش مصنوعی بوده که بر آن تاکید ویژه ای شده است؛ چرا که کشور در زمینه پتافلابس (ظرفیت محاسباتی) کمبود دارد.