تولید علم باید به محصول، خدمت یا دستورالعمل منجر شود

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت بهداشت، نشست معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با روسای ۴۰ مرکز تحقیقاتی دولتی و غیردانشگاهی با رویکرد «تحقیقات مسئله محور و کاربردی» برگزار شد.

دکتر یونس پناهی اظهار داشت: عرصه تحقیقات سلامت در کشور طی سال‌های گذشته متناسب با شرایط کشور و طبق نظر مسئولان سیاست گذاری شده است. در حال حاضر در وزارت بهداشت نیز تقویت ظرفیت ها و تداوم برنامه ها و اصلاح روندها متناسب با سیاست های کلان کشور در دستور کار قرار دارد.

وی به طرح ۸ ماده تحول نظام سلامت اشاره کرد و ادامه داد: در ابتدای تصدی این سمت در اجلاس معاونین تحقیقات و فناوری دانشگاه‌ها که در مشهد برگزار شد، طرح ۸ ماده ای تحول با رویکرد آینده نگارانه به معاونین پژوهشی اعلام و ابلاغ شد. از جمله رئوس این طرح که می‌توان از مراکز تحقیقاتی انتظار داشت، انجام تحقیقات مسئله محور است مراکز تحقیقاتی کشور باید در جهت رفع نیازهای سلامت کشور فعالیت کنند.

پناهی با تاکید بر اینکه مسئله محوری تحقیقات به معنای بی نیازی از مقاله نیست، تصریح کرد: مقاله شروع یک مسیر است در زنجیره تولید علم مقاله نیز یک حلقه واسط است ولی پایان راه تحقیق نیست باید دانش تولید شده ادامه پیدا کند و به محصول، خدمت یا دستورالعمل منجر شود. در نهایت نتایج آن هم باید در اختیار آحاد جامعه قرار بگیرد. بنابراین مقاله لازم و ضروری است ولی کافی نیست پس از چاپ مقاله باید به کار ادامه داد.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، عنوان کرد: اکنون جایگاه تولید علم در کشور رتبه ۱۵ دنیا و اول منطقه هستیم ولی باید توجه داشت شتاب تولید علم ۷/۴۴ است و برای حفظ این جایگاه در سنوات آینده باید این شتاب روند صعودی داشته باشد.

وی سپس به شبکه‌سازی مراکز تحقیقاتی اشاره کرد و اظهار داشت: در حال حاضر ۸۰۸ مرکز تحقیقاتی دارای پرونده و شناسنامه در معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت وجود دارد. از این تعداد حدود ۲۰۰ مرکز تحقیقات ساختار دارند که عدد پایینی است و باید سایر مراکز تحقیقاتی نیز اقدام کنند و در گام بعدی باید میان این مراکز تحقیقاتی تعاملات و همکاری دوجانبه جهت انجام تحقیقات نظام سلامت برقرار شود.

پناهی عدالت در پژوهش را مسئله بعدی دانست که مراکز تحقیقاتی باید به آن توجه کنند و اعلام کرد: اسفند سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۲۰۰ میلیارد بودجه میان تمام دانشگاه های علوم پزشکی از جانب معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت پرداخت شده است.

وی از فعالیت سه نوع مرکز تحقیقاتی خبرداد و افزود: مراکز تحقیقاتی دانشگاهی که با درخواست دانشگاه‌ها راه اندازی شده‌اند. برخی از مراکز تحقیقاتی به خواست سازمان‌ها ایجاد شده‌اند مانند سازمان غذاو دارو، بیمه سلامت و غیره در سومین مرحله ۳۹ مرکز تحقیقاتی خصوصی وجود دارد که روند رو به رشدی دارند و از فعالیت آنها بسیار استقبال می‌شود.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان اینکه سال گذشته دو آیتم جدید به ارزشیابی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی اضافه شده است و این روند در جهت اصلاح مدل ارزشیابی همچنان وجود دارد، عنوان کرد: این آمادگی وجود دارد که با نظر ذینفعان و کارشناسان مدل ارزشیابی در سال‌های آینده مورد بازبینی قرار گیرد ولی اطمینان می‌دهیم که با یک شیب تدریجی این تغییرات اعمال خواهد شد.

وی به ظرفیت‌های فناوری در نظام سلامت اشاره کرد و یادآور شد: در سال جاری کشور رتبه ۵۶ فناوری و نوآوری جهان را کسب کرده است و باید انداز رتبه بالاتری برای سال آینده هدفگذاری شود زیرا تحقیق و فناوری در امتداد یکدیگر قرار دارند.

در ادامه نشست دکتر رسول یاراحمدی سرپرست مرکز توسعه تحقیقات و ارزیابی تحقیقات گفت: مراکز تحقیقاتی توقعاتی از وزارت بهداشت جهت رفع موانع تحقیقات دارند درحالیکه انتظارات متقابلی هم از آنها برای انجام تحقیقات کاربردی از سوی وزارت بهداشت و معاونت تحقیقات وجود دارد. در حال حاضر ۴۰ مرکز تحقیقاتی دولتی و غیردانشگاهی داریم که در حال حاضر در این نشست حضور دارند.

یاراحمدی با بیان اینکه در سند جامع علمی کشور تاکید ویژه‌ای بر اصل ماموریت‌گرایی در تحقیقات سلامت محور شده است، عنوان کرد: تولید علم باید بر مبنای عرضه و تقاضا باشد. اجماع دو رویکرد برون مدار و و درون مدار، مسئولیت مداری توام با اخلاق مداری، تلفیق آموزش با تربیت، پژوهش و مهارت آموزی در سند جامع علمی کشور دیده شده است.

وی افزود: طبق سند جامع علمی کشور اعتبارات پژوهشی باید هدفمند شوند به سوی نیازها و ماموریت های ملی ساماندهی بودجه دستگاه‌ها و شرکت‌های پژوهشی مراکز تحقیقاتی برنامه محور هستند. اگر هدفی داریم که برنامه‌ای برایش نیست و سازوکار مشخص نداشته باشد انتظار عملیاتی سازی نمی‌تواند وجود داشته باشد.

در ادامه نشست حاضران به طرح موضوعات و دغدغه‌های خود پرداختند و به مواردی مانند تفاوت سازوکارهای تحقیقاتی در مراکز تحقیقات میان رشته ای، پایگاه اطلاعاتی مرجع و معتبر رشته های مختلف، تقاضا برای افزایش استقلال عمل، انتشار نتایج تحقیقات برای آگاهی افکار عمومی و همینطور اطلاع رسانی نتایج تحقیق و پژوهش ها به همتایان، عدالت محوری و نگاه جمع‌گرایانه و حمایت از مراکز تحقیقاتی غیردولتی با منظور انجام تحقیقات کاربردی و متناسب با نیازهای جامعه و نظام سلامت از جمله موضوعاتی بود که در این نشست توسط حاضران مطرح شد.