تولید ارقام گندم مقاوم به خشکی برای دیمزارها

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، سیروس محفوظی، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان پیشگامان آذر زرکشت در خصوص محصولات و حوزه فعالیت این شرکت گفت: این شرکت در زمینه تحقیقات اصلاح ارقام گندم با بهره وری بالای آب و ارقام مقاوم به خشکی برای دیمزارها فعالیت می‌کند. پایین آمدن سفره‌های آب زیرزمینی و کمبود منابع آب به همراه وقوع تغییرات اقلیمی مانند کاهش بارش برف و باران و افزایش درجه حرارت از عوامل اصلی محدودکننده تولید محصولات استراتژیکی نظیر گندم در کشور است.

وی ادامه داد: هدف این شرکت از بدو تاسیس در ۱۳ سال پیش، صیانت از آب در حوزه کشاورزی از طریق انجام پژوهش های علمی-کاربردی، اصلاح و ایجاد ارقام گندم با بهره‌وری بالای آب برای صرفه جویی در مصرف آب در زراعت آبی برای حدود ۱.۲ میلیون هکتار مناطق سرد و معتدل سرد و نیز اصلاح و تولید گندم‌های پرپتانسیل مقاوم به خشکی برای دیمزارهای اقلیم‌های سرد و معتدل کشور با بیش از ۳.۲ میلیون هکتار سطح کشت سالیانه گندم دیم است.

به گفته او زراعت گندم دیم نیز به‌دلیل تاثیر تغییرات اقلیمی و وقوع خشکسالی‌های مکرر با مشکلات مضاعفی روبرو است. ارقام مرسوم مورد کشت در اراضی دیم از پتانسیل بالای عملکرد برخوردار نبوده و حساسیت به بیماری زنگ زرد، خوابیدگی و ضعف کیفیت نانوایی دارند. ما ارقامی را اصلاح و تولید کرده‌ایم که فاقد این ضعف‌ها است و در موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال آزمون‌های این موسسه را با برتری به ارقام رایج با موفقیت گذرانده‌اند و این شرکت تنها شرکت خصوصی فعال در این زمینه‌ها است.

محفوظی با بیان اینکه دستاوردهای این شرکت را می‌توان به سه گروه تقسیم کرد، تصریح کرد: گروه اول، ارقام گندمی که در موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، ثبت و تجاری‌سازی شده‌اند و دانش فنی آن‌ها به وزارت جهاد کشاورزی و موسسات و مراکز تحقیقاتی انتقال یافته‌اند.

این شرکت در قالب قرارداد ۸ ساله با معاونت وقت زراعت وزارتخانه و دبیر وقت ستاد نجات دریاچه ارومیه طی سالهای ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۱ با هدف صرفه‌جویی در مصرف آب دو رقم گندم با نام‌های “سالار”و “پیام ” را در سال ۱۳۹۸ و نیز گندم ” ۵۰۰۳ موسوم به فرشید” را در سال ۱۴۰۲ به تجاری‌سازی رسانده استگندم رقم “سالار” ضمن داشتن ۱۵ درصد برتری عملکرد نسبت به گندم‌های رایج، دارای بهره‌وری بالای آب تا ۲.۱ کیلوگرم در مقایسه با ۱.۲ کیلوگرم دانه به حجم آب مصرفی در ارقام مرسوم بوده و درمزارع کشاوزان بیش از ۱۱ تن دانه در هکتار تولید کرده است.

وی ادامه داد: گروه دوم از دستاودهای مهم، ارقام جدیدی که آزمون‌های موسسه تحقیقات ثبت بذر را با موفقیت گذرانده و در حال تجاری‌سازی هستند. در این گروه برای زراعت آبی دو رقم جدید بسیار پرمحصول برای زراعت آبی با شماره ۵۰۰۸ به‌نام پیشنهادی ” کشاورز” و رقم دیگر به‌شماره ۴۰۷۶ به‌نام پیشنهادی ” چیچست” – نام باستانی دریاچه ارومیه – تولید شده‌اند. این ارقام در مقایسه با ارقام گندم‌های رایج داخلی و خارجی تا ۲۰ درصد برتری عملکرد داشته و در زمین‌های مستعد بیش از ۱۲ تن دانه در هکتار توان تولید داشته و از بهره‌وری بالای آب تا ۲.۳ در مقایسه با ۱.۲ کیلوگرم دانه به حجم آب مصرفی ارقام مرسوم آبی می‌باشند.

به گفته او در گروه دوم برای دیمزارها، گندم دیم “۱۵۲۱۳” به‌نام «ماهور» است و در آزمون‌های دو ساله موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال که اخیرا پایان یافته برترین رقم بوده است. این رقم پر محصول مقاوم به خشکی مناسب دیمزارهای مناطق سرد و معتدل خشک کشور است. در آزمون‌های موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال در سه استان کرمانشاه، زنجان و لرستان دارای میانگین عملکردی برابر ۴۳۰۶ کیلو گرم دانه در هکتار بوده ولی عملکرد گندم‌های موسسه تحقیقات کشاورزی دیم به‌ نام‌های “هشترود” و “باران” به ترتیب ۲۹۷۵ و ۲۹۹۹ کیلوگرم دانه در هکتارگزارش شدند. این رقم همچنین مقاوم به بیماری زنگ زرد و خوابیدگی است و برخلاف ارقام مرسوم دیم که بر اثر ترسالی و بارندگی دچار بیماری زنگ زرد و خوابیدگی شدند، عملکرد بیشتر مقاومت بسیار خوبی نشان داد.

وی در خصوص گروه سوم از دستاوردها، خاطرنشان کرد: گروه سوم دستاوردها تولید چهار رقم گندم‌های پر محصول مناسب دیمزارهای مناطق مختلف کشور است که آزمون‌های موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال در سال اول با برتری به ارقام مرسوم گذرانده‌اند این گندم‌ها تحت شماره‌های ۱۵۰۱۷- ۱۵۲۰۵- ۱۵۲۰۹ و ۱۵۲۱۶با عملکرد بالا و مقاومت به بیماری زنگ‌ها و خوابیدگی در آزمون‌های سال دوم موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال در سال زراعی ۰۴-۱۴۰۳ شرکت می‌کنند و انتظار می‌رود در مهرماه ۱۴۰۴ تجاری‌سازی شوند.

محفوظی در خصوص رقم اشتغالزایی مستقیم و غیر مستقیم ایجاد شده توسط این مجموعه بیان کرد: در مجموعه ما به صورت مستقیم ۱۰ نفر مشغول به کار هستند و غیرمستقیم نیز ۱۰ نفر با ما همکاری می‌کنند.