تشریح مسیر تولید علم ایران در راستای اهداف توسعه پایدار جهانی

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، دکتر سید احمد فاضل زاده رئیس مؤسسه ISC گفت: رصد تولیدات علمی و فناوری در جهت سیاستگذاری و برنامه ریزی در سطح کلان و در جهت توسعه پایدار بسیار حائز اهمیت است و نشان دادن خط مشی تحقیقاتی به دانشگاه ها و موسسات پژوهشی و فناوری کشور و معرفی موضوعات کاربردی در سطح محلی و جهانی از جمله رسالت های مؤسسه ISC است.

فاضل زاده گفت: اهداف توسعه پایدار (Sustainable Development Goals) مجموعه‌ای از ۱۷ هدف جهانی است که به‌ منظور ارائه طرحی برای دستیابی به آینده بهتر و پایدارتر برای همگان، طراحی شده ‌است.

وی ادامه داد: این اهداف در سال ۲۰۱۵ توسط سازمان ملل متحد «به عنوان یک فراخوان جهانی جهت اقدام برای پایان دادن به فقر، حفاظت از کره زمین و تضمین اینکه تا سال ۲۰۳۰ همه مردم از صلح و رفاه برخوردار خواهند بود، تصویب شد».

رئیس ISC گفت: به دلیل اهمیت این اهداف، نظام رتبه بندی تایمز که از مهمترین و مشهورترین نظام های رتبه بندی در جهان است و هر ساله دانشگاه ها را در سطوح مختلف مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار می دهد، یک رتبه را با نام رتبه بندی تأثیر (Impact Rankings) ارائه داده و دانشگاه های جهان را بر اساس مشارکت در تحقق اهداف توسعه پایدار سازمان ملل رتبه بندی می کند.

جدول ۱ اهداف ۱۷‌گانه توسعه پایدار را نشان می دهد:

فاضل زاده گفت: شمار آثار علمی و نیز جایگاه جمهوری اسلامی ایران بر اساس مدارک علمی نمایه شده در موضوعات اهداف توسعه پایدار در پایگاه وب آو ساینس از سال ۲۰۱۵ که این اهداف توسط سازمان ملل متحد به تصویب رسیدند تا سال ۲۰۲۲ مورد بررسی قرار گرفته است. داده های ارائه شده در این گزارش در اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ گردآوری شده است.

وی افزود: جایگاه علمی جمهوری اسلامی ایران در پایگاه WoS در اهداف ۱۷ گانه توسعه پایدار به تفکیک هدف در بازه زمانی ۲۰۲۲-۲۰۱۵ بدین شرح است که در بهترین جایگاه های به دست آمده، اهداف آب تمیز رتبه ۵، در انرژی مقرون به صرفه و پاک رتبه ۱۳، در ریشه کن کردن گرسنگی جایگاه ۱۴، در شهر ها و جوامع پایدار رتبه ۱۵، در مصرف و تولید مسئولانه رتبه ۱۷ ، در سلامتی و تندرستی رتبه ۱۸ ، در دو هدف تغییرات آب و هوایی و برابری جنسیتی رتبه ۱۹ است.

رئیس ISC افزود: این موضوع نشان دهنده توجه جدی پژوهشگران کشور به این اهداف است و انتظار می رود که در راستای کاربردی کردن این پژوهشها در سطح شرکت های دانش بنیان و صنایع مرتبط حمایت ها و سرمایه گذاری های مورد نیاز صورت گیرد.

آثار علمی جمهوری اسلامی ایران در اهداف ۱۷ گانه توسعه پایدار

وی گفت: در بازه زمانی ۲۰۲۲ تا ۲۰۱۵، در اهداف ۱۷ گانه توسعه پایدار بیشترین آثار علمی در سال ۲۰۲۱ بوده است که بر اساس این مدارک، بهترین رتبه جمهوری اسلامی ایران نیز در همین سال به دست آمده است، که رتبه ۱۶ بوده است. همچنین در سال ۲۰۲۲ ایران با انتشار ۴۸۱۵۶ مدرک علمی جایگاه ۱۷ را در سطح جهان کسب کرده است.

نمودار ۱ تعداد مدارک و نمودار ۲ جایگاه جمهوری اسلامی ایران، در اهداف ۱۷ گانه توسعه پایدار را به تفکیک سال نشان می دهد:

آثار علمی جمهوری اسلامی ایران در اهداف ۱۷ گانه توسعه پایدار به تفکیک موضوع

فاضل زاده گفت: تحلیل مدارک جمهوری اسلامی ایران در اهداف ۱۷ گانه توسعه پایدار سازمان ملل به تفکیک هر یک از اهداف نشان می دهد که بیشترین آثار علمی ایران در هدف سوم، سلامتی و تندرستی بوده است و کمترین تعداد انتشارات در هدف شانزدهم صلح، عدالت و نهادهای قوی بوده است. تعداد مدارک تولید شده در هر هدف در نمودار ۳ نشان داده شده است.

نمودار ۳. تعداد مدارک علمی جمهوری اسلامی ایران در پایگاه WoS در اهداف ۱۷ گانه توسعه پایدار به تفکیک هدف در بازه زمانی ۲۰۲۲-۲۰۱۵

نمودار ۴. جایگاه جمهوری اسلامی ایران در پایگاه WoS در اهداف ۱۷ گانه توسعه پایدار به تفکیک هدف در بازه زمانی ۲۰۲۲-۲۰۱۵