انتشار مقاله استاد باستان‌شناسی دانشگاه تهران در نشریه نیچر

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه تهران، نتایج پژوهشی بین‌المللی در حوزه باستان‌شناسی که با همکاری دکتر حسن فاضلی نشلی، عضو هیأت علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و پژوهشگرانی از دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های آلمان، استرالیا، آمریکا، روسیه، چین، گرجستان و ارمنستان انجام شده است در نشریه نیچر منتشر شد. در این مقاله، اختلافات ژنتیکی بارزی بین جمعیت‌های شمال و جنوب کوه‌های قفقاز در دوره میان‌سنگی شناسایی شده است.

دکتر فاضلی درباره این پژوهش که به صورت مشترک در مؤسسه ماکس پلانک آلمان انجام شده است، گفت: تحقیقات جدید در قفقاز و نواحی پیرامونی آن، بینش‌های تازه‌ای درباره تاریخچه جوامع شکارچی-گردآورنده و تأثیر آن‌ها بر شکل‌گیری جوامع دامدار استپی ارائه می‌دهد

وی با بیان اینکه در این مطالعه، داده‌های ژنتیکی ژنومی متعلق به ۱۳۱ فرد از ۳۸ منطقه باستانی در طی یک بازه ۶۰۰۰ ساله بررسی شده است، اظهار کرد: بر اساس یافته‌ها، اختلافات ژنتیکی بارزی بین جمعیت‌های شمال و جنوب کوه‌های قفقاز در دوره مزولیتیک شناسایی شده است. جمعیت شمال با تبار شکارچی-گردآورنده شرقی و جمعیت جنوب با تبار شکارچی-گردآورنده قفقازی و تأثیراتی از کشاورزان آناتولی شرقی توصیف می‌شوند.

استاد باستان‌شناسی دانشگاه تهران در ادامه افزود: در دوره اِنِئولیتیک، تعاملات فرهنگی و فناورانه میان نواحی کوهستانی و استپی به وضوح افزایش یافته است. این تعاملات که با پیشرفت فناوری مجموعه فرهنگی مایکوپ تسهیل شده، به شکوفایی جوامع استپی کمک کرده است.

وی تأکید کرد: نکته جالب توجه در این پژوهش، ثبات ژنتیکی بلندمدت جوامع دامداری در دوران آغازین و میانی عصر مفرغ است، اما اواخر این دوره، نشانه‌هایی از تغییرات ژنتیکی و افول جوامع استپی قابل مشاهده است که منجر به ترکیب و جذب جمعیت‌های استپی کشف‌شده در ساکنان مناطق مرتفع می‌شود. این یافته‌ها به درک عمیق‌تر تحولات تاریخی و فرهنگی قفقاز و تأثیرات متقابل آن بر جوامع مختلف کمک می‌کند.

مقاله منتج از این پژوهش با عنوان The rise and transformation of Bronze Age pastoralists in the Caucasus در این آدرس در دسترس است.

گفتنی است «نیچِر» که در سال ۱۸۶۹ میلادی بنیانگذاری شده است از سوی یک بنگاه انتشاراتی علمی با همین نام منتشر می‌شود. این بنگاه انتشاراتی امروزه بیش از ۲۰۰ ژورنال معتبر علمی منتشر می‌کند که نشریه «نیچر» با ضریب تأثیر (IF) بالاتر از ۵۰، معتبرترین آنها به شمار می‌آید.