«شاخص گردی بدن»؛ روشی بهتر برای تعیین چاقی

تحقیقات جدید برای اندازه‌گیری چاقی به راهی بهتر از اندازه‌گیری شاخص توده بدنی یا بی‌ام‌آی (BMI) دست یافته است. شاخص توده بدنی اولین بار در سال ۱۸۳۲ ابداع و از دهه ۱۹۸۰ به عنوان روشی استاندارد برای اندازه‌گیری چاقی افراد استفاده شد، اما این روش در سال‌های اخیر بسیار زیر سوال رفته است. 

یکی از انتقاد‌ها به اندازه‌گیری شاخص توده بدنی یا بی‌ام‌آی این است که در این روش، به اینکه چه مقدار از حجم بدن چربی است و کجای بدن توزیع شده است، توجهی ندارد و عناصر تشکیل‌دهنده حجم بدن به غیر از چربی، مانند ماهیچه، استخوان، آب و اعضای بدن را در نظر نمی‌گیرد. 

طبق پژوهش جدید که در مجله جاما نت‌ورک اوپن (JAMA Network Open) منتشر شد، شاخص گردی بدن یا بی‌آر‌آی (BRI) روش دقیق‌تری برای تخمین چاقی است. در بی‌ام‌آی، با استفاده از دو عنصر قد و وزن، میزان چربی بدن فرد را تخمین می‌زنند، در حالی‌ که در بی‌آر‌ای، برای تخمین میزان چربی کل بدن و چربی شکمی، اندازه دور باسن و دور کمر فرد را در نظر می‌گیرند.

دکتر آیوش ویزاریا، متخصص داخلی، می‌گوید که در اندازه‌گیری شاخص توده بدنی، ترکیب بدن یعنی اینکه از چقدر آب، عضله یا استخوان تشکیل شده‌ است، مشخص نمی‌شود. در حالی که بی‌آر‌ای نشان می‌دهد که چه مقدار از بدن یک فرد چاق است. 

محققان در پژوهش جدید از داده‌های بررسی ملی سلامت و تغذیه که از حدود ۳۳ هزار آمریکایی طی تقریبا ۲۰ سال جمع‌آوری شد، استفاده و خطر مرگ افراد را به هر دلیلی و بر اساس بی‌ام‌ای و بی‌آرآی محاسبه کردند. طبق نتایج، شیوه اندازه‌گیری بی‌آر‌آی در محاسبه ترکیب بدن افراد و گروه وزنی که در آن قرار داشتند، بهتر بود.

بی‌آر‌ای چطور عمل می‌کند؟
هر دو اندازه‌گیری ریشه در هندسه دارند. روش بی‌ام‌ای بدن را به صورت استوانه می‌بیند اما دیانا توماس، استاد ریاضیات، می‌گوید: «من به آینه نگاه کردم و گفتم من شبیه یک استوانه نیستم، بیشتر شبیه یک تخم‌مرغم.» توماس برای توضیح بیشتر انواع بدن، از جمله بدن تخم‌مرغی شکل، دور کمر یا باسن افراد را با قد آن‌ها مقایسه کرد، اما وزن را در محاسباتش لحاظ نکرد. او برای توسعه نظریه بی‌آرآی، تمرکزش را بر بدن تخم‌مرغی شکل گذاشت و از مفهوم ریاضی به نام «برون‌مرکزی» استفاده کرد تا انواع فرم‌های بدن را توضیح دهد.

اساسا هرچه بدن فردی دایره‌ای‌تر باشد، بی‌آر‌آی او به صفر نزدیک‌تر است و هر چه بدن به شکل یک خط مستقیم نزدیک‌تر باشد، بی‌آر‌ای به ۱ نزدیک‌تر می‌شود.

البته اندازه‌گیری بی‌آر‌ای کامل نیست، زیرا هنوز نمی‌تواند توده عضلانی فرد را که در سلامتی نقش زیادی دارد، محاسبه کند. با این حال می‌کوشد تا بر روشی متمرکز باشد که برای همه افراد در دسترس است. محققان می‌گویند که در این روش اندازه‌گیری، به اسکن یا ترازوی خاصی نیاز ندارید و چاره کار تنها یک نوار اندازه‌گیری (متر) است.