موفقیت دانشمندان در جدا کردن ویروس اچ‌آی‌وی از سلول‌های آلوده

این فناوری نظیر قیچی اما در ابعاد بسیار ظریف و مولکولی عمل می‌کند و می‌تواند زنجیره دی‌ان‌ای را ببرد و قسمت نامطلوب و خرابی را که به این زنجیره چسبیده است، جدا یا غیرفعال کند.

محققان امیدوارند که در نهایت از این روش بتوان به شکلی استفاده کرد که بدن به کلی از این ویروس خلاصی یابد، اما در عین حال تاکید می‌کنند تا اطمینان از کارآمدی و تاثیر قطعی این روش، هنوز راه درازی باقی‌ است.

دانشمندان می‌گویند داروهایی که در حال حاضر برای اچ‌آی‌وی وجود دارند، قادرند ویروس را متوقف کنند اما آن را واقعا از بین نمی‌برند.

نتایج این پژوهش که حاصل کار تیمی از دانشمندان در دانشگاه آمستردام هلند است، در یک همایش پزشکی ارائه شد. محققان یادآور شده‌اند که این تحقیق صرفا اثبات امکان‌پذیری این روش است و نمی‌توان گفت که شیوه درمانی نهایی برای اچ‌آی‌وی کشف شده است.

دکتر جیمز دیکسون، دانشیار فناوری سلول‌های بنیادی و ژن‌درمانی دانشگاه ناتینگهام، نیز با این دیدگاه موافق است و می‌گوید که یافته‌های اخیر باید در مطالعات و بررسی‌های دقیق‌تری، آزمون شوند.

دیکسون خاطرنشان کرد: «برای بررسی اثر این روش‌ بر کل سلول‌های بدن پژوهش‌های بیشتری لازم است تا بتوان از آن به‌عنوان یک روش درمانی استفاده کرد. پیش از آنکه بتوان [از این روش] برای درمان افراد مبتلا به ویروس اچ‌آی‌وی استفاده کرد، مطالعات و بررسی‌های بیشتری نیاز است.»

علاوه بر این تیم، دانشمندان دیگری نیز تلاش می‌کنند از روش موسوم به کریسپر یا همان قیچی ژنتیکی برای درمان اچ‌آی‌وی استفاده کنند.

مانوئل شارپنتیه، دانشمند فرانسوی، و جنیفر دودنا، پژوهشگر آمریکایی، دو دانشمندی بودند که به دلیل توسعه روشی برای ویرایش ژنوم (مهندسی ژنوم) معروف به کریسپر یا «قیچی ژنتیکی»، برنده نوبل شیمی ۲۰۲۰ شدند. از همان زمان، این امیدواری وجود دارد که بتوان از این روش برای درمان بیماری‌های ژنتیکی استفاده کرد.

کمیته نوبل در آن زمان گفته بود که محققان با این روش می‌توانند دی‌ان‌ای حیوانات، گیاهان و میکروارگانیسم‌ها را با دقت بسیار بالا تغییر دهند.

در همین زمینه، شرکت اِکسیژن بیو تراپیوتیکس (Excision BioTherapeutics) اعلام کرد که سه نفر از داوطلبان مبتلا به اچ‌آی‌وی که در آزمایش‌ها شرکت کرده بودند، پس از گذشت ۴۸ هفته هیچ‌گونه عارضه جانبی منفی جدی‌ نشان نداده‌اند.

در عین حال، دکتر جاناتان استوی، متخصص ویروس‌شناسی در موسسه فرانسیس کریک در لندن، می‌گوید که جدا کردن ویروس اچ‌آی‌وی از تمامی سلول‌های درگیر در بدن فرد کاری بسیار چالش‌برانگیز و دشوار است.

به گفته او در خصوص تاثیر این روش روی سلول‌های غیرهدف و همچنین آثار آن در طولانی‌مدت هنوز نگرانی‌هایی وجود دارد. از این رو حتی اگر ثابت شود روش کریسپر روشی کارآمد است، به نظر می‌رسد هنوز چند سال زمان لازم است تا بشود از این روش به عنوان یک روش رایج درمانی استفاده کرد.

ویروس اچ‌آی‌وی ویروسی است که با حمله به سلول‌های ایمنی بدن، آن‌ها را آلوده می‌کند و با استفاده از سازوکارهای موجود در سلول‌ها، خود را تکثیر می‌کند.

دانشمندان می‌گویند حتی با بهره‌گیری از درمان‌های کارآمد، برخی سلول‌های ویروس، با اینکه به‌طور فعال ویروس‌های جدیدی در بدن تولید نمی‌کنند، در حالت نهفته در بدن فرد مبتلا باقی می‌مانند. در واقع اغلب بیماران مبتلا به اچ‌آی‌وی باید تمام عمر با داروهای ضدویروس تحت درمان باشند زیرا در صورتی که مصرف دارو را قطع کنند، سلول‌های نهفته حاوی ویروس دوباره فعال می‌شوند و سلامتی فرد را به خطر می‌اندازند.

دانشمندان می‌گویند تعداد بسیار کمی از بیماران پس از گذراندن روش‌های درمانی با دوز بالا که غالبا برای درمان سرطان انجام می‌شوند، با نابود شدن سلول‌های آلوده به ویروس در بدنشان، به‌کلی درمان شده‌اند اما پژوهشگران، این روش را هرگز به‌عنوان یک روش درمانی برای اچ‌آی‌وی توصیه نمی‌کنند.