مشارکت نخبگان در ۱۳۷ مساله کلان کشور

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از بنیاد ملی نخبگان، سی‌وهفتمین نشست روسای بنیادهای نخبگان استانی با حضور سیدسلمان سیدافقهی قائم مقام، رسول محمدقلی معاون آینده‌سازان، یاسین کیخا معاون سرآمدان، فرشاد سلیمانی معاون توسعه بنیاد ملی نخبگان، حجت‌الاسلام سعید کرمی مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در بنیاد ملی نخبگان و روسای بنیادهای نخبگان استانی در حال برگزاری است.

سیدسلمان سیدافقهی در این مراسم با اشاره به اهمیت نقش نخبگان در حل مسائل کشور گفت: نمی‌توان بر نقش بی بدیل نخبگان چشم پوشید چرا که اگر بخواهند می‌توانند عده‌ای را همراه خود کنند و جریان‌سازی داشته باشند.

وی گفت: اگر می‌خواهیم کشورمان رشد کند، شاخص‌هایمان رشد داشته باشند و مشکلات حل شوند، ابتدا باید مشکل نخبگان را حل کنیم که ریشه حل مشکلات کشور است، مقام معظم رهبری نیز به این امر بسیار تاکید دارند و به آن اهمیت می‌دهند.

افقهی ادامه داد: انقلاب فرهنگی هنوز پس از گذشت ۴۵ سال آنطور که شایسته و بایسته بوده اتفاق نیفتاده و با وجود اینکه در حوزه‌های بین‌الملل، مقاومت، نظامی و … توفیقات بی شماری را کسب کرده‌ایم، اما هنوز در مباحث فرهنگی با اشکالاتی مواجه‌ایم.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با تاکید بر اهمیت تمرکز بر تربیت طیف نخبگان انقلابی مومن و جهادگر، تحقق کامل این امر را موضوعی خطیر توصیف کرد که بر عهده تمامی نهادها و دستگاه‌های کشور است.

سید افقهی گفت: بنیاد راهبردهای ملی و کلان دارد و سندی در اختیار دارد که اگر مطالعه کنید می‌بینید که در فصل چهار آن درباره اقدامات و چارچوب‌های نهادی صحبت می‌کند، سند، بنیاد ملی نخبگان را نهادی تنظیم‌گر، نظارت‌کننده، ارزیابی کننده و پیگیری کننده معرفی می‌کند.

سیدافقهی افزود: تا به حال تنها بخش محدودی از فعالیت‌هایی که در بنیاد اجرایی می‌شد ناظر بر تنظیم‌گری بود و بخش زیادی از آن به تصدی‌گری و ارائه تسهیلات معطوف شده بود که همین امر موجب شد بنیاد تبدیل به نهادی صنفی شود که رسیدگی به امور صنف نخبگان را در دست داشت و این در حالی است که مسائل اصلی نخبگان در بنیاد نیست بلکه در وزارتخانه‌ها، دستگاه‌ها، شرکت‌های خصوصی، دولتی، دانش بنیان و بازار کار است.

دستگاه‌ها باید برش نخبگانی خود را تنظیم و ارائه دهند

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: اینکه ما از کار سخت فرار کنیم و به سمت کار آسان برویم مشکل را حل نمی‌کند. ما باید به ریل تنظیم‌گری برگردیم، بنیاد وظیفه دارد طبق سند راهبردی کشور در امور نخبگان بر تقسیم کار ملی در حوزه نخبگان نظارت کند، در همین راستا دستگاه‌ها باید برش نخبگانی خود را تنظیم و ارائه دهند و بنیاد پس از بررسی و تصحیح و تجمیع ابلاغ کرده و برحسن اجرای آن نظارت کند. یکسری امکانات هم برای طیف خاصی در نظر گرفته می‌شود شاید لازم باشد که روی آن کار کنیم تا مشخص شود چه میزان می‌توانیم از این امکانات را فراهم کنیم تا در اختیار نخبگان قرار گیرد.

افقهی ادامه داد: به گفته مقام معظم رهبری نخبه به دو چیز نیاز دارد اول اشتغال و دوم امکان تحقیقات مداوم. در ادامه نیز می‌گویند خیلی اوقات نیز پرداخت مستقیم پول به نخبه خوب نیست و ضرر دارد. ایشان امسال و سال گذشته نیز همین تذکر را دادند. ما باید با دستگاه‌های مختلف وارد مذاکره شویم تا نخبگان را به کار بگیرند و امکان اشتغال از طریق استخدام شرکتی یا قراردادی فراهم شود.

آیین نامه بنیاد باید اصلاح شود

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان اظهار کرد: آیین نامه بنیاد باید اصلاح شود چرا که نخبه واقعی در یک فرآیند تربیت می‌شود و از دل مسیر تعریف شده بیرون می‌آید. نخبه فقط نباید درس خواندن را بلد باشد بلکه باید کنش اجتماعی و فهم سیاسی نیز داشته باشد. باید از رویدادهای اطراف خود باخبر باشد و این‌ها نیازمند توانمندسازی است.

سیدافقهی همچنین تاکید کرد: در بنیادهای نخبگان استانی وظیفه داریم فرایندی را شکل دهیم تا مسیر نخبگی نهادینه شود، مسیری که از آموزش ابتدایی آغاز می‌شود. این فرآیند چند وجه علمی، علمی-تخصصی و اجتماعی دارد. متاسفانه با توجه به نظام آموزشی موجود دانش آموزان ما آنطور که باید تربیت نمی‌شوند. بنابراین برای این حل این موضوع باید وارد عمل شویم و در جایگاه تنظیم گری کار را با حمایت از نهادهای اجرایی پیش ببریم.

وی در ادامه با اشاره به اهمیت بهره‌مندی از مدل کانون‌های مردمی در شناسایی استعدادهای برتر در لایه دانش آموزی، توزیع متناسب جغرافیایی و برنامه ریزی گسترده در این حوزه را مهم دانست و افزود: هم اکنون ۵۰۰ مجموعه نخبه پرور در ۱۵ استان کشور شناسایی شده و براساس تخمین‌ها تا پایان سال این تعداد به ۱۰۰۰ مجموعه افزایش خواهد یافت که برنامه ریزی عملیاتی مدون و دستورالعمل‌های لازم برای هدایت و حمایت از این مجموعه‌ها در اختیار بنیادهای نخبگان استانی قرار خواهد گرفت که آموزش نخبه پروی، نظارت بر عملکرد و حمایت و دریافت منظم گزارش عملکرد از این کانون‌ها از مهمترین وظایف ما در این حوزه خواهد بود.

افقهی ادامه داد: در لایه دانشجویی نیز محور اساتید و حمایت بنیاد از اساتید با شاخص‌های راهبری و شاگردپروری خواهد بود که شامل ویژگی‌های علمی اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی است.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره به روابط میان استاد و دانشجو در دانشگاه‌ها بیان کرد: وقتی نخبه توسط استاد جذب می‌شود، اخلاق، رفتار، کنش و دلسوزی و محبتی که از سوی استاد شکل می‌گیرد، در او موثر است. از قدیم گفته‌اند که زمزمه محبت کار معلم است. اساتید در حوزه علمیه قدیم الگوی تام و کمال شاگردانشان بوده‌اند؛ به این معنا که از استادانشان به بزرگی یاد می‌کردند. لازم است که بنیادهای نخبگانی استانی تاریخ کشور در ۱۰۰ سال اخیر و جریان نخبگی این ۱۰۰ را بررسی کرده و به چگونگی آن برسند؛ اینکه به چه مسیری رفته است و نوسانات آن در این مدت چه بوده است. به طور مثال میرزاملکم خان، تقی زاده و … شخصیت‌های نخبه و موثری بودند که نخبگی آنها جهت دار بوده و جریان‌هایی را در کشور به وجود آوردند.

افقهی گفت: باید به ریشه‌ها برگردیم تا آن را اصلاح کنیم چراکه آن ریشه‌ها فرهنگ حاکم بر نظام آموزشی کشور است؛ بنابراین وقتی از مسیر نخبگی صحبت می‌کنیم؛ منظور ما همین است. ما صرفاً به دنبال اجرای طرح نیستیم، بلکه هدف ما آسیب شناسی است؛ اینکه گره سال‌هایی که در دانشگاه‌ها سپری می‌کنیم را پیدا کنیم.

وی افزود: یکی از گره‌هایی که در دانشگاه‌های ما وجود دارد، همین مسیر نخبگی است که باید شکل بگیرد، این جریان قرار است در دانشگاه‌ها اجرایی شود و کمک رسان های ما نیز اساتید هستند که تعدادی از آنها نیز شناسایی شده‌اند البته باید کمک کنیم تا دیگر اساتید کمک رسان و موثر در این جریان نیز شناسایی شوند. پرچمدار ما در استان‌ها نیز شما هستید و از شما انتظار داریم که در پیشبرد این جریان همراهی کنید. پس از گذشت دو الی سه ماه از ابلاغ این طرح به استان‌ها، روند بازدید از استان‌ها را آغاز خواهیم کرد و عملکردها را ارزیابی می‌کنیم؛ اینکه میزان اجرای این آئین نامه‌ها به چه صورتی است. کمبودها و موانع را به ما اعلام کنید تا حمایت‌های لازمه صورت بگیرد. این بخش نخست کار ما است و بخش دوم فعالیت‌ها، تقسیم کار ملی است.

دولتمردان پروژه‌های ویژه ای را برای نخبگان معرفی کردند

وی گفت: پس از همایشی که با رئیس جمهور داشتیم پیرو صحبت‌های ایشان و حضرت آقا که فردای آن روز فرمودند که «در این دولت فرصت مناسب است چراکه هم مدیران جوان هستند، هم مسئولان پای کار هستند». حجت بر ما تمام است و اگر کاری انجام نشود باید پاسخگو باشیم. درحال حاضر که هم توان و اراده است در دفتر ریاست جمهوری جلسات متعددی را برگزار کردیم تا نخبگان را پای مسائل کشور بیاوریم تا برای کشور کار کنند. دولتمردان حاضر در جلسه پروژه‌های ویژه ای را معرفی کردند که می‌توان به نخبگان ارائه کرد.

مشارکت جامعه نخبگانی در ۱۳۷ مساله کلان کشوری

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در ادامه توضیح داد: برای ما یک فایل اکسل ارسال شده است که ۱۳۷ کلان مسئله کشوری در آن مطرح شده است که پرونده ویژه دارد و از آن دست مسائلی است که اگر حل شود یک جهشی در کشور ایجاد خواهد کرد و درحال حاضر می‌خواهیم برای این مسائل ساز و کار ایجاد کنیم. تصمیم داریم نخبگان را در یک جریانی قرار دهیم تا در چهار حوزه تحصیلی، پژوهشی، مهارت فردی و حرفه‌ای و فرهنگی و اجتماعی تربیت شوند برای همه این مسائل هم مصادیقی داریم اما از شما می‌خواهیم که این مسیر را برای ما طراحی کنید یعنی هر استان متناسب با نیاز و اقتضائاتش مثل بوم، کسب و کار و …. معتقدیم کار بنیادهای استانی این است که متناسب با هر رشته در استان‌های خودشان این مسیر نخبگی را طراحی کنند و پس از جمع بندی‌های لازم کار را اجرایی کنند.

به گفته افقهی، بنیاد می‌گوید استادی که می‌خواهد در فضای نخبگانی وارد شود، باید نقشه راهی داشته باشد که خودش آن را پیشنهاد بدهد که می‌خواهد در چند سال آینده بر چه حوزه‌ای کار کند، حوزه‌ای که متناسب با نیاز کشور است. پس از تعیین حوزه اعتبار لازمه اختصاص پیدا می‌کند و اساتید می‌توانند با کمک بنیاد طرح ارتقاء خود را پیش ببرند تا نیاز کشور حل شود؛ البته قابل ذکر است دانشجویانی که به این اساتید هم داده می‌شود در ذیل فعالیت در همین رشته و مسئله خواهد بود که در مسیر نخبگی با حمایت و هدایت حرکت می‌کنند. در نهایت پس از این چهارسال شاهد خواهیم بود که در حوزه مشخصی از حل مسائل کشور توانستیم مشکلی را حل کنیم.

وی همچنین با اشاره به بیان حضرت آقا که فرمودند: «اگر مقاله‌ای می‌خواهید ارائه کنید، متناسب با نیاز کشور باشد.»، بیان کرد: جامعه علمی نخبگان کشور امروز به یک خیز و یک حرکت جدید احتیاج دارند؛ جدید به معنای سبک جدیدی است که تاکنون به این شکل اجرا نشده است. ایشان در ادامه می‌فرمایند که «همه باید تلاش کنیم تا یک حرکت علمی جدید یعنی یک حرکت مبتکرانه، راه‌های میانبر، جهش جدید، خیزش جدید اتفاق بیفتد». می‌توانیم پروژه‌های جدیدی را برای خیز جدید راه اندازی کنیم که به آن پروژه‌های آینده ساز می‌گویند. این پروژه‌ها چهار شاخصه دارند؛ سیستمی بودن، سطح بالای دانش و فناوری، رفع نیاز مهم کشور، امید آفرین و الگوساز. اگر در این چارچوب پروژه‌ای می‌توانید ارائه کنید در بنیاد حمایت خواهد شد. پروژه‌هایی که یک دانشگاه نه بلکه یک شهر را می‌تواند در حل خود درگیر کند.

هیات‌های اندیشه ورز براساس یک کلان مساله در استان‌ها شکل می‌گیرد

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان گفت: ما به غیر طرح‌های آینده ساز، هیئت‌های اندیشه ورزی هم خواهیم داشت که البته از قبل نیز در بنیاد شکل گرفته بود اما درحال حاضر قرار است براساس یک کلان مسئله در استان زیر نظر استاندار شکل بگیرد. امسال هم پیش بینی کردیم که دی ماه همایش سراسری در تهران با حضور وزیر کشور و جامعه نخبگانی و استانداران تحت عنوان پروژه گفت و گو ملی نخبگان برگزار شود تا استانداران نسبت به کلان مسئله‌های طرح شده احساس مسئولیت کنند و هر چند ماه گزارش عملکرد خود را ارائه کنند. این کمک به جامعه نخبگانی استان‌ها است و در تلاش هستیم تا موضع شما را در استان تقویت کنیم و شروع این کار همزمان با این همایش در اواخر دی ماه است.

وی ادامه داد: از دیگر فعالیت‌های بنیاد می‌توان به کمک به کانون‌های نخبه پرور مردمی، کمک به تشکل‌ها، هسته‌ها و شناسایی اساتید جوان مومن انقلابی و طرح تقسیم کار ملی اشاره کرد که ناظر به حرکت شما نخبگان در درون دستگاه‌های بخش استانی است. کار دیگر نیز بحث رصدخانه است. درحال احیا یک رصدخانه هستیم که توزیع شدگی آن در کشور کلیدی است و شما باید در رصد فعالیت‌های نخبگانی ما را همراهی کنید تا بانک اطلاعاتی شکل بگیرد تا داده‌های مهاجرت اشتغال تحصیل معیشت نخبگان را پیدا کنیم و از روند فعالیت تحصیلی، معیشتی، علل مهاجرت نخبگان و … و کوتاهی دستگاه‌ها را جویا شویم.