در توسعه فناوری به افرادی نیاز داریم که آینده کشور را می‌بینند

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از ستاد نانو، یک‌صد و هفتاد و هشتمین نشست علمی – تخصصی مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری تحت عنوان “سیاست‌های توسعه فنّاوری‌های راهبردی در ایران” برگزار شد.

در این نشست، عماد احمدوند؛ دبیر ستاد فنّاوری‌های نانو و میکرو ریاست جمهوری به عنوان مدیر علمی نشست، مالک نادری؛ عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر و مدیر پژوهش بنیاد علم ایران و روح اله ابوجعفری؛ عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فنّاوری به‌عنوان سخنران در این نشست به ایراد نقطه‌نظرات خود پرداختند.

دکتر عماد احمدوند؛ دبیر ستاد فنّاوری‌های نانو و میکرو ریاست جمهوری با اشاره به موضوع نشست گفت: تقریباً طی دو دهه اخیر موضوع فناوری و نوآوری به صورت جدی در کشور مطرح شده است. در طی دو دهه گذشته فرایندی را طی کردیم که سرآغاز آن این سؤال بود که آیا دانشگاه باید به علم بپردازد یا به فناوری؟ اندک‌اندک طی سال‌های گذشته موضوع فناوری قوام پیدا کرد و در نهایت به این رسیدیم که در کشور کسب‌وکارهایی مبتنی بر علم و فناوری شکل گرفته و در حال رشد هستند. در دوره‌های اخیر در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری موضوع کسب‌وکارهای دانش‌بنیان مورد توجه ویژه قرار گرفت تا جایی که به قانون جهش تولید دانش‌بنیان رسیده‌ایم.

وی ادامه داد: امروزه در کشور ادبیات حوزه دانش‌بنیان‌های فناور و نوآور از سطح کسب‌وکارها وارد مباحث کلان اقتصادی شده است و عمده بازیگران این فضا در صدد استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان نوآور و فناور در حوزه‌های مختلف صنعت کشور هستند.

در ادامه این نشست، دکتر مالک نادری؛ عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر و مدیر پژوهش بنیاد علم ایران، سخنان خود را با ارائه چند سؤال مهم در حوزه نوآوری و فناوری آغاز کرد و گفت: باید از خودمان بپرسیم که آیا توسعه فناوری که در سطح کشور شکل گرفته را می‌توان به یک جایگاه مناسب در سطح جهان رساند یا خیر؟ سؤال کلیدی این است که با این سرعت تولید فناوری و نوآوری در دنیا آیا با مدل‌های استاتیک قابل‌دستیابی است یا خیر؟ و سوال بعد این است که چه کسانی یا چه نهادهایی با این مدل از تولید فناوری و نوآوری می‌توانند ایفا کننده نقش بهتری باشند؟

وی ادامه داد: از دیدگاه بنده ما یک کشور پول‌دار با منابع زیاد ثروتی نیستیم، شاید منابع و ذخایر داشته باشیم؛ اما کشور پول‌دار و ثروتمندی نیستیم. با این حال باید به این نکته توجه کنیم که آیا این سیستم توزیع منابع در حوزه فناوری و نوآوری در کشور ما به صورت صحیح صورت می‌پذیرد و می‌تواند ما را به اهداف خود در این حوزه برساند یا خیر؟

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر افزود: ما نباید از رشد فناوری‌های مطرح جهانی عقب بیفتیم و در این راستا باید به افرادی که نیازهای آینده کشور را می‌بینند توجه کنیم. ما باید بین متخصصان ذیربط یک تقسیم کار کنیم که برخی افراد بر روی مسائل و نیازهای موجود کشور کار کنند و برخی افراد دیگر که به حوزه پژوهش در خصوص آینده ایران علاقه دارند، توسعه و پیشرفت آینده کشور را مورد توجه خود قرار دهند.

در ادامه نشست دکتر روح اله ابوجعفری؛ عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فنّاوری گفت: در سیاست‌گذاری فناوری و نوآوری همواره بین سیاست‌های عرضه و سیاست‌های تقاضا بحث و جدل وجود دارد؛ اما سؤال اصلی این است که چگونه می‌توان بین سیاست‌های عرضه و تقاضای علم و فناوری یک هماهنگی ایجاد کرد؟

وی ادامه داد: بعد از جنگ جهانی دوم، کشورهای پیشرفته جهان که به دنبال توسعه سلامت، امنیت، اقتصاد و… بودند به این نتیجه رسیدند که برای اینکه بتوانند به اهداف خود در سایر حوزه‌ها برسند باید در ابتدا روی موضوع علم سرمایه‌گذاری کنند و به دنبال توسعه علم باشند. اگر روی پیشرفت علم سرمایه‌گذاری کنیم این علم تبدیل به فناوری شده و فناوری موجب پیشرفت صنعت می‌شود که همین موضوع موجب پیشرفت اقتصاد می‌گردد.

روح اله ابوجعفری افزود: ما باید بدانیم که چه رویکردی به توسعه اقتصادی داریم و یا اینکه در تعاملات اقتصاد جهانی چه رویکردی داریم تا بتوانیم به توسعه فناوری‌های راهبردی برسیم. با این حال همه موارد بیان شده به این بستگی دارد که ما چگونه بر روی مسئله علم و توسعه فناوری سرمایه‌گذاری کرده باشیم. این سرمایه‌گذاری نه باید خیلی محدودکننده و سخت‌گیرانه باشد و نه خیلی بدون سیاست و برنامه‌ریزی انجام شود. در این صورت باید تعادلی بین چگونگی سرمایه‌گذاری نهاد علم صورت گیرد.

وی افزود: ما برای توسعه فناوری و توسعه اقتصادی باید در سه لایه موضوعات را مورد بررسی قرار دهیم که این سه لایه شامل تعاملات اقتصادی، سند آمایش سرزمین و سند سیاست صنعتی می‌شود. با مشخص‌ شدن این سه لایه در نهایت مواردی همچون فناوری‌های راهبردی و مکانیزم‌های تأمین مالی نیز مشخص خواهد شد.

در پایان، کارشناسان و صاحب‌نظران حاضر در نشست، به بیان نقطه‌نظرات و طرح سؤالات خود پرداختند.

شایان‌ذکر است این نشست در تاریخ ۲۳ مرداد ماه ۱۴۰۳، به‌صورت حضوری و مجازی با مشارکت دانشگاه‌ها، اندیشکده‌ها، مراکز پژوهشی و دستگاه‌های اجرایی ملی و استانی کشور در سالن دکتر عظیمی مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری برگزار شد.