اولین مقررات هوش مصنوعی در اتحادیه اروپا تصویب شد

پارلمان اروپا به‌تازگی مقررات ویژه‌ای را برای توسعه و به‌کارگیری فناوری هوش مصنوعی تصویب کرد.
این مصوبه که نخستین در نوع خود در جهان محسوب می‌گردد، حدود سه سال پس از طرح پیش‌نویسی در این زمینه توسط این اتحادیه تصویب می‌شود، و با طرح جزئیات نحوه استفاده از این فناوری، به موارد مجاز و ممنوع، و نیز مجازات سنگین متخلفین می‌پردازد.

به گزارش ایتنا این پارلمان هدف خود از وضع این مقررات را «صیانت از حقوق اساسی شهروندان، دموکراسی، حاکمیت قانون و حفاظت از محیط زیست در برابر مخاطرات هوش مصنوعی» اعلام کرده است. اتحادیه اروپا در عین حال بر حمایت از استمرار تقویت نوآوری و نیز حفظ موقعیت اتحادیه اروپا به عنوان یک رهبر یشرو در این زمینه تاکید نموده است.

این مصوبه هنوز به قانون اجرایی تبدیل نشده است، اما پیش‌بینی می‌شود که شورای اروپا به‌زودی و در اوایل ماه ژوئن، اجرای آن را تصویب نماید.
 

نگاهی به مفاد قانون هوش مصنوعی

هر چند اغلب مقررات 24 ماه پس از اجرایی شدن مصوبه و تبدیل آن به «قانون هوش مصنوعی» عملی می‌شوند، اما مواردی که در این مصوبه «ممنوع» اعلام شده‌اند(مانند آنچه حقوق شهروندان را مورد تهدید قرار می‌دهند)، پس از شش ماه اعمال خواهند شد. از جمله موارد ممنوعه می‌توان از استفاده نامناسب از تصاویر چهره‌ها جمع‌آوری شده از فیلم‌های دوربین‌های مداربسته و وب به منظور ایجاد پایگاه‌های اطلاعاتی تشخیص چهره نام برد، همچنین تشخیص احساسات در مدارس و محل کار، و نیز هوش مصنوعی که رفتار انسانی را دستکاری می‌کند یا از آسیب‌پذیری‌های شهروندان  سوء استفاده می‌کند.

به نظر می‌رسد مصوبه اروپایی محتاطانه در پی آنست که هوش مصنوعی جای پلیس انسانی را نگیرد، از این رو مثلا برخی قابلیت‌های پیش‌بینی به کمک هوش مصنوعی ممنوع خواهد بود،‌ مانند ارزیابی و قضاوت یک فرد بر اساس ویژگی‌های شخصی‌اش(مانند استنباط گرایش جنسی یا عقاید سیاسی)، و همچنین استفاده مجریان قانون از سیستم‌های شناسایی بیومتریک؛ البته استفاده از این فناوری در شرایط ویژه با مجوز قبلی مجاز خواهد بود، مانند کمک به یافتن گمشدگان و نیز پیشگیری از عملیات تروریستی.
مطابق این قانون، تمامی مدیاها شامل تصاویر و ویدیوهایی که توسط هوش مصنوعی مولد و ابزارهای مبتنی بر آن تولید یا دستکاری شده‌اند (مانند Deepfake) باید به شکل صریح برچسب‌گذاری شوند.
 

وظیفه GPT-4 و Gemini

این قانون به طور کلی، برنامه‌ها و کاربردهای هوش مصنوعی را در چند دسته کلی(از جمله پرخطر و کم‌خطر) طبقه‌بندی کرده و برای هر کدام مقررات خاصی را وضع نموده است.
البته مدل‌های هوش مصنوعی بسیار قدرتمند همه منظوره و مولد(مشخصا مدل‌هایی که با استفاده از قدرت محاسباتی بیش از ده به توان 25 فلاپ آموزش دیده‌اند) دارای خطرات سیستماتیک شمرده شده‌اند که قوانین آنها به مرور وضع خواهد شد، اما GPT-4 شرکت اوپن‌ای‌آی و نیز Gemini از شرکت گوگل در این دسته قرار می‌گیرند. صاحبان این مدل‌ها باید ضمن ارزیابی و کاهش خطرات، به شکل منظم حوادث جدی را گزارش کنند، جزئیات مصرف انرژی سیستم‌های خود را ارائه دهند، و مطمئن شوند که استانداردهای امنیت سایبری را برآورده می‌کنند.
 

مجازات سنگین متخلفین

اتحادیه اروپا همانند همه مقررات خود در زمینه فناوری، برای نقض کنندگان قانون هوش مصنوعی مجازات‌های شدیدی پیش‌بینی کرده است، این مجازات می‌تواند جریمه‌ای در حد 35 میلیون یورو (51.6 میلیون دلار) یا هفت درصد از سود سالانه جهانی شرکت‌های متخلف باشد.

از آنجا که قانون هوش مصنوعی صرفا در اتحادیه اروپا معتبر است، سام آلتمن، مدیر عامل OpenAI اخیرا گفته بود که اگر این قانون تصویب شود احتمال دارد شرکتش را از اروپا خارج کند، هر چند بعدا آن را پس گرفت.