فوران شدید در خورشید؛ هشدار درباره اختلال در جی‌پی‌اس‌ها، ارتباطات رادیویی وشبکه‌های برق

ناسا می‌گوید شراره خورشیدی قدرتمندی را شناسایی کرده است که پنج‌شنبه ۲۲ فوریه ۲۰۲۴ برابر با سوم اسفند در ساعت ۵:۳۴ بعد‌از‌ظهر به وقت شرق آمریکا، به اوج خود رسیده است. دانشمندان این اطلاعات را با استفاده از داده‌های سامانه تصویربرداری جوی (AIA) در رصدخانه دینامیک خورشیدی ناسا (SDO) به‌دست آورده‌اند.

آن‌ها می‌گویند با استفاده از این تصاویر، یک رویداد فوران شراره‌های خورشیدی را ثبت کرده‌اند که به عنوان فوران «X6.3» طبقه‌بندی می‌شود. با وجود این، ناسا تاکید می‌کند که پرتوهای زیان‌بار ناشی از این فوران نمی‌تواند از جو زمین عبور کند و بر انسان روی زمین تاثیر فیزیکی بگذارد.

ناسا در عین حال یادآور می‌شود که اگر این فوران‌ها به قدر کافی شدید باشند، ممکن است جو زمین را در لایه‌ای که سیگنال‌های ارتباطی و جی‌پی‌اس در آن حرکت می‌کنند، مختل کند. فوران‌های خورشیدی کلاس اکس، شدیدترین فوران‌های خورشیدی محسوب می‌شوند که می‌توانند بر ارتباطات رادیویی، شبکه‌های برق، سیگنال‌های ناوبری اثر بگذارند و حتی خطراتی را نیز برای فضاپیماها و فضانوردان ایجاد کنند.

به گفته ناسا در صورتی که این فوران‌های قدرتمند به سوی زمین هدایت شوند، پدیده‌ خروج جرم از تاج خورشیدی یا اصطلاحا «سی‌ام‌ئی» ممکن است پیامدهای بسیار مخربی به همراه داشته باشد. کارشناسان پیش از این بارها هشدار داده‌اند که بشر امروز ممکن است، با توجه به وابستگی بسیار شدید خود به فناوری، برای مقابله با آثار یک طوفان خورشیدی قدرتمند، آمادگی لازم را نداشته باشد و چنین رویدادی ممکن است حتی عواقبی مرگبار به همراه داشته باشد.

کارشناسان هشدار می‌دهند که طوفان‌های شدید خورشیدی حتی ممکن است به خاموشی‌های گسترده منجر شوند و چه بسا سیستم‌های جی‌پی‌اس را نابود کنند. پیش از این برخی پژوهش‌ها از جمله یک بررسی در دانشگاه کالیفرنیا، حاکی از آن بود که بروز یک طوفان خورشیدی که در هر قرن یک بار رخ می‌دهد، حتی ممکن است به طور فاجعه‌آمیزی بر فناوری‌های مختلف انسان روی زمین اثر بگذارد و به یک «آخرالزمان اینترنتی» منجر شود.

وقوع چنین رخدادی ممکن است در نگاه اول، بعید به نظر برسد اما نمونه‌های تاریخی آن کم نیستند. یک طوفان‌ خورشیدی در سال ۱۹۸۹ به مدت ۱۲ ساعت در شهر کبک کانادا، سبب خاموشی گسترده و قرار گرفتن میلیون‌ها نفر در تاریکی و بسته‌ شدن مدارس و کسب‌ و کار‌ها شده بود.

یک نمونه مشهور از رخداد اَبَرطوفان خورشیدی معروف به «رویداد کرینگتون» است که در سال ۱۸۵۹ میلادی، سبب آتش‌سوزی در نخستین ایستگاه‌های تلگراف و اختلال در ارسال پیام‌ها شد.

به گفته دانشمندان، طوفان‌های خورشیدی به دلیل چرخه طبیعی خورشید، در حدود هر ۸۰ تا۱۰۰ سال یک بار، به اَبَرطوفان‌های خورشیدی تبدیل می‌شوند که در عصر ما ممکن است سبب قطع شدن فاجعه‌بار چندین ماهه اینترنت در سراسر زمین شوند.