کره زمین روزگاری یک گلوله برفی بوده است

گروهی از دانشمندان به سرپرستی دکتر آدریانا دوتکیویچ، استاد دانشگاه سیدنی، با بررسی‌ها و مدل‌سازی‌های رایانه‌ای به این نتیجه رسیده‌اند که زمین برخلاف اینکه امروز از فضا به شکل سیاره‌ای آبی‌رنگ دیده ‌می‌شود، زمانی تنها یک گلوله سفید بوده است.

این دانشمندان با بررسی رشته کوه فلیندرز در استرالیای جنوبی موفق شدند به شواهد مهمی از بقایای دوره یخبندان استورتین دست پیدا کنند. پژوهشگران می‌گویند که این یافته‌ها با بهره‌گیری از مدل‌های رایانه‌ای «ارث‌بایت» (EarthByte) و بر مبنای داده‌های زمین‌شناسی و ژئوفیزیکی به دست آمده‌اند.

این تیم تحقیقاتی با استفاده از یک مدل تکتونیکی صفحه‌ای از جایی که قاره‌ها و اقیانوس‌های زمین در ۷۰۰ میلیون سال پیش در آن قرار داشتند و همچنین با انطباق آن با مدل دیگری که انتشار ‌کربن‌دی‌اکسید را بررسی می‌کرد، به نتایج جالبی درباره نقطه زمانی شروع عصر یخبندان رسیدند. به گفته آن‌ها، این عصر یخبندان که به دوران یخبندان استورتین مشهور است، از ۷۱۷ تا ۶۶۰ میلیون سال پیش رخ داده است.

محققان عامل آغاز این دوره زمانی انجماد و یخبندان را کاهش قابل‌توجه انتشار کربن‌دی‌اکسید از آتشفشان‌ها در بخشی از زمین می‌دانند که امروزه کانادا نامیده می‌شود. به گفته آن‌ها، این پدیده سبب طولانی شدن عصر یخبندان مذکور شده است.

دوتکیویچ می‌گوید که در این زمان هیچ حیوان چند‌سلولی یا گیاه خشکی روی زمین وجود نداشت و این خروج گاز کربن‌دی‌اکسید از آتشفشان‌ها و همچنین فرآیندهای فرسایش سنگ‌های سیلیکاتی بود که غلظت گازهای گلخانه‌ای جو را تقریبا به‌طور کامل تعیین می‌کرد.

اما درعین‌حال، یک پرسش به‌نوعی همچنان بی‌پاسخ می‌ماند. آیا این‌که زمین در دوره‌ای از تاریخ یخی بوده، به معنای آن است که این اتفاق ممکن است دوباره رخ دهد؟

دانشمندان می‌گویند که زمین پیش از ظهور انسان‌ها (و حتی دایناسورها) به‌طور طبیعی اغلب تحت تاثیر فعالیت‌های ژئولوژیکی (زمین‌شناسی) و آب‌وهوا قرار داشت. اما امروز وضعیت زمین به‌طور ملموسی با گذشته فرق می‌کند و فعالیت‌های انسانی ازجمله سوزاندن زغال‌سنگ، بروز چنین تغییرات طبیعی را تشدید می‌کند.

به گفته دوتکیویچ، اگرچه تغییرات بزرگ روی زمین در درازمدت رخ می‌دهند، اما همچنان باید از سیاره‌مان مراقبت کنیم.

دوتکیوویچ در ادامه می‌افزاید که تغییرات بزرگ آب‌و‌هوایی در دوره‌‌های زمین‌شناسی بسیار کند رخ می‌دهند. اما بر اساس گزارش ناسا، تغییرات آب‌و‌هوایی ناشی از فعالیت‌های انسانی با سرعتی ۱۰ برابر سریع‌تر ازآنچه پیش‌تر شاهد آن بودیم رخ می‌‌دهند. این پژوهش در شماره ماه فوریه مجله علمی ژئولوژی منتشر شده است.