هیاهو در سیلیکون‌ولی در‌پی انتشار خبر کشف ابررسانای جدید

گروهی از پژوهشگران ناشناخته کره جنوبی اواخر ماه گذشته مدعی شدند ابررسانایی ساخته‌اند که می‌تواند در دمای اتاق کار کند. ساخت ابررسانایی که در دمای اتاق کار کند، از دیرباز یکی از رویاهای دیرینه علم محسوب می‌شده است و ازاین‌رو، این خبر با سرعت بسیاری در سراسر جهان پخش شد و عده بسیاری را به تکاپو انداخت.

به گزارش ایتنا و به نقل از ایندیپندنت، ابررسانا ماده‌ای است که می‌تواند الکتریسیته را بدون اتلاف انرژی منتقل کند و بنابراین کاربردهای بسیاری‌، از قطارهای سریع‌السیر گرفته تا ایده‌های علمی‌تخیلی عجیب و کاربردی درباره ذخیره انرژی را می‌توان برای آن متصور شد. اما دیری نپایید که متخصصان و بسیاری از کارشناسان اعلام کردند درباره صحت این خبر تردید دارند و مشخص شد که برای اعلام خبر کشف ابررسانایی با چنین ویژگی‌هایی هنوز خیلی زود است.

واشنگتن پست در گزارشی که در همین زمینه منتشر کرده است، می‌نویسد پس از انتشار این خبر، بی‌درنگ در سیلیکون‌ولی، غوغایی به‌ پا شد و سرمایه‌گذاران، مدیران فناوری و کارآفرینان – که هنوز درگیر ترویج و تبلیغ و سرمایه‌گذاری روی هوش مصنوعی‌اند – مجذوب این ایده شدند.

واشنگتن پست با اشاره به هیاهوی کاذب ایجاد شده در سیلیکون‌ولی، درباره دلیل استقبال سریع کارآفرینان از این خبر می‌نویسد این فناوری و پیشرفت بالقوه، ظرفیت این را دارد که به نخستین جهش تحول‌آفرین در سال‌های اخیر تبدیل شود. این مقاله می‌نویسد که ساخت یک ابررسانا که در دمای اتاق کار کند می‌تواند ایده‌های علمی تخیلی مانند حرکت بسیار سریع قطارها و همچنین ایده‌های کاربردی‌تر مربوط به ذخیره‌سازی انرژی را ممکن کند.

این موضوع به حدی داغ شد که حتی مدیران استارت‌آپ وای کامبینیتر (‌Y Combinator‌) با ارسال درخواستی از افراد دوره‌دیده خود پرسیدند که آیا کسی در علم مواد تجربه دارد یا خیر. این موضوع سبب شد که بحث‌های بسیاری دراین‌باره در‌بگیرد که آیا کره جنوبی واقعا به این کشف دست یافته یا خیر.

در حال حاضر، بسیاری از دانشمندان بر این باورند که این یک ادعای کاذب بوده و ماده‌ای که به «ال‌کی‌۹۹» معروف است، ممکن است صرفا نوعی آهنربا باشد.

اگرچه بررسی‌‌ها و مطالعات در این زمینه در حال انجام است، اما این ماجرا، اشتها و ولع شدید در سیلیکون‌ولی را برای یافتن دستاورد بزرگ بعدی نشان داد و از آن حکایت داشت که دنیای فناوری، توانایی خود را برای دستیابی به نوآوری‌های بزرگی که جهان را تغییر می‌دهند، از دست داده است.

درواقع سیلیکون‌ولی تمام پول و انرژی خود را برای ساخت‌وساز صرف می‌کند و در ساخت انواع جدید برنامه‌های رسانه‌های اجتماعی و نرم‌افزارهای تجاری به کار می‌گیرد.

برایان آفوت، سرمایه‌گذار در ایندکس ونچرز، با اشاره به الگوی تفکر غالب کنونی در بازار استارت‌آپی می‌گوید اگر اشتباه کنید هیچ‌کس به خاطر نخواهد آورد، اما اگر درست بگویید پیشرو و آینده‌نگر محسوب می‌شوید.

چرخه رونق و رکود سیلیکون‌ولی از دهه‌ها پیش مدام در حال چرخش بوده است. سقوط «دات-کام» در اوایل دهه ۲۰۰۰، گروهی از شرکت‌ها را که تلاش می‌کردند از حباب تبلیغات اینترنت، سرمایه جمع کنند از بین برد، ولی عرصه را برای موج بعدی سرمایه‌گذاری در فناوری فراهم کرد.

از آن زمان، نوآوری‌هایی همچون ذخیره‌سازی ابری و گوشی‌های هوشمند به هزاران

استارت‌آپ اجازه رشد داد، بسیاری از افراد جامعه را به سمت اینترنت سوق داد و شرکت‌های فناوری بزرگی مانند گوگل، آمازون، اپل و مایکروسافت را به برخی از قدرتمندترین نهادهای تاریخ تبدیل کرد. جف بزوس، موسس آمازون و مالک واشنگتن پست و پتی استونزیفر نیز عضو هیئت‌مدیره آمازون است.

اما بسیاری از رهبران فناوری نگران این موضوع‌اند که تمرکز فعلی بر روی نرم‌افزارهای مصرفی و تجاری، به رکود منجر شده است. یک دهه پیش، سرمایه‌گذاران پیش‌بینی می‌کردند که تا اواسط دهه ۲۰۲۰ خودروهای خودران بر جاده‌ها تسلط خواهند یافت، اما اینک شاهد آنیم که با وجود میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری، این خودروها هنوز در مرحله آزمایشی به سر می‌برند. ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک‌چین نیز همین وضع را دارند، اما هنوز هیچ صنعتی را به‌جز مسائل مربوط به جرم و جنایت و پول‌شویی تغییر نداده‌اند. فناوری‌های مرتبط با کاهش تغییرات اقلیمی، ازجمله فناوری جذب و ذخیره‌سازی کربن، سال‌هاست که بدون پیشرفت‌ مانده و درجا زده است.

در همین حال، شرکت‌های فناوری بزرگ از ذخیره‌های مالی عظیم خود به‌منظور جذب رقبای کوچک‌تر استفاده کردند، درحالی‌که قوانین ضدانحصار تازه همین اواخر شروع به کنترل ادغام شرکت‌ها کرده‌اند.

در طول سال گذشته، از آنجایی که نرخ‌های بهره بالاتر بر میزان سرمایه‌های خطرپذیر کاهش یافته و کاهش رشد باعث شده است شرکت‌ها از سرمایه‌گذاری عقب‌نشینی کنند، موج عظیمی از اخراج‌ها بخش صنعت و شرکت‌هایی مانند گوگل را فرا گرفته است. در عین حال کمپانی‌های بزرگ از طرح ایده‌های بزرگ و پروژه‌های بلندپروازانه فاصله گرفته‌اند.

هوش مصنوعی، از زمان راه‌اندازی چت‌جی‌پی‌تی در نوامبر گذشته، بخش‌های مختلف صنعت را مجذوب خود کرده است و شرکت‌های فناوری بزرگ و استارت‌آپ‌ها به‌طور یکسان در این زمینه دو برابر شده‌اند و هوش مصنوعی را موج بعدی یک پیشرفت بزرگ ارزیابی می‌کنند. اما توسعه هوش مصنوعی گران و پیچیده است و در حال حاضر نشانه‌هایی وجود دارد که رشد این بخش از صنعت، در حال کاهش است. همان‌گونه که تعداد افرادی که چت‌جی‌پی‌تی استفاده می‌کنند هر ماه در حال کاهش است.

علم مواد سال‌‌هاست که به سریع‌تر و بهتر شدن فناوری‌، از تراشه‌های رایانه‌ای گرفته تا کابل‌های فیبر نوری، کمک کرده است. دانشمندان می‌گویند که این زمینه، به موج بعدی پیشرفت‌ها منجر خواهد شد، چه در زمینه ساخت ابررساناهایی که در دمای اتاق کار می‌کنند و چه در زمینه موادی که در رایانه‌های کوانتومی استفاده می‌شوند. رایانه‌هایی که به لحاظ نظری می‌توانند چند برابر سریع‌تر از رایانه‌های معمولی کار کنند.

ازاین‌رو، ایده‌ای که طی هفته‌های گذشته در یک آزمایشگاه ناشناس طرح شد و ادعا می‌کرد که موفق به ساخت ابررسانایی شده‌ است که در دمای اتاق کار می‌کند به‌سرعت به گمانه‌زنی‌های علمی‌تخیلی انجامید و برای بسیاری پیشرفتی به شمار می‌رفت که نمی‌شد آن را نادیده گرفت.

دیوید فریدبرگ، کارآفرین عرصه فناوری، در پادکست «آل‌این» می‌گوید این نخستین بار پس از مدتی بسیار طولانی است که من ‌می‌بینم بسیاری از افراد به‌جای اینکه در رسانه‌های اجتماعی در مورد ترس و خشم بنویسند، صدای واحدی درباره خوش‌بینی به آینده‌ای مرفه و یک پیشرفت بزرگ به اشتراک می‌گذارند.

ابررساناهای دمای اتاقی، در حال حاضر به‌خصوص به فناوری مربوط می‌شوند. فناوری‌‌هایی که در حال هدر دادن و سوزاندن میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری بر روی تراشه‌های رایانه‌ای جدید و هزینه‌های انرژی برای اجرای آن‌ها برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی، ازجمله چت‌جی‌پی‌تی و گوگل بارد است. سال‌هاست که تراشه‌های رایانه‌ای کوچک‌تر و کارآمدتر شده‌اند، اما این پیشرفت به لبه محدودیت‌های دنیای فیزیکی رسیده است، زیرا ترانزیستورها بسیار کوچک شده‌اند

و اکنون تنها به اندازه یک اتم ضخامت دارند.

سیناد گریفین، فیزیک‌دان و پژوهشگر در زمینه مواد کوانتومی در آزمایشگاه ملی لارنس برکلی، از روزی که مقاله مربوط به ابررسانای جدید برای نخستین بار منتشر شد، انبوهی از ایمیل و متن‌ از همکاران و دوستان خود دریافت کرد. او می‌گوید که ادعاها در مورد ابررساناهایی که در دمای اتاق کار می‌کنند نسبتا رایج است، اما این ادعا او را مجذوب خود کرد، چراکه واضح بود پژوهشگران کره جنوبی از مدت‌ها پیش در فکر ساخت‌ چنین چیزی بوده‌اند.

گریفین و تیمش ماده «ال‌کی‌۹۹» را خیلی زود با استفاده از رایانه‌های بسیار قوی مدل‌سازی کردند و نشان دادند که این ماده ویژگی‌هایی شبیه ابررساناهایی با دمای بالا را نشان می‌دهد. او این مقاله را به‌صورت آنلاین منتشر کرد و ناگهان تعداد حساب‌هایی که در توییتر، یا آن‌گونه که اخیرا نامیده می‌شود ایکس (X)، او را دنبال می‌کردند به‌شدت افزایش یافت.

به گفته او، سرمایه‌گذاران خطرپذیر، مدیران فناوری و کارآفرینان، در این مدت ایمیل‌هایی را برای او ارسال کردند و خواستار مشاوره سرمایه‌گذاری شدند و به او موقعیت‌های شغلی مشاوره و مشاغل تمام‌وقت پیشنهاد کردند. صدها نفر در «ردیت» درباره مقاله او بحث کردند. البته لازم به ذکر است که بسیاری از آنچه افراد می‌گفتند نادرست بود.

گریفین می‌گوید موضوعات تبلیغاتی از این دست می‌تواند آسیب‌زا باشد. این قطعا یک نقطه‌ضعف بزرگ بود. اما نکته مثبت این است که افراد به این بخش مهم از علم که تمام صنعت فناوری به آن وابسته است توجه می‌کنند.

شرکت‌های بزرگ فناوری مانند گوگل، مایکروسافت و آمازون در دهه گذشته میلیاردها دلار برای پژوهش‌های هوش مصنوعی هزینه کرده‌اند و به ایجاد پیشرفت‌هایی کمک کرده‌اند که به ابزارهای مولد هوش مصنوعی ازجمله چت‌بات‌ها و تولیدکننده‌های تصویر انجامیده‌اند‌. اما علم مواد، با وجود آن‌که زیربنای بسیاری از فناوری‌های مدرن است، کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.

اینا ویشیک، دانشیار و پژوهشگر مواد کوانتومی در دانشگاه کالیفرنیا در بخش فیزیک و ستاره‌شناسی، دراین‌باره می‌گوید از آنجایی که او در این زمینه و به‌طورکلی در تحقیقات مربوط به علم مواد کار می‌کند، از اثر این نوآوری‌ها در مواد در تمام جنبه‌های زندگی ما آگاه است.

برخی از قدرتمندترین رهبران سیلیکون‌ولی، پیشینه‌ای در علم مواد دارند. ساندار پیچای، مدیرعامل گوگل، مدرک کارشناسی خود را در رشته مهندسی متالورژی گذرانده است و دارای مدرک کارشناسی ارشد از گروه علم مواد دانشگاه استنفورد است. ایلان ماسک، بنیان‌گذار تسلا، در سال ۱۹۹۵ در مقطع دکتری، آن‌هم در استنفورد، پذیرفته شد، اما دو روز پس از شروع کارش به‌عنوان کارآفرین، تحصیل را رها کرد. ماسک در سپتامبر گذشته در توییتی نوشت که «اصول اولیه علم مواد را بیاموزید. پشیمان نخواهید شد.»

دانشمندان به مدت دهه‌ها عموما توافق داشتند که ابررسانایی فقط در دماهای بسیار پایین رخ می‌دهد که درنتیجه، آن را برای کاربردهای واقعی غیرعملی می‌سازد. اما فیزیکدانان آلمانی و سوئیسی در سال ۱۹۸۶موادی را یافتند که می‌توانستند در دماهای بالا، ابررسانا باشند تا با نیتروژن مایع خنک شوند، و این روشی نسبتا ارزان برای کاهش دمای جسم محسوب می‌شد.

این پیشرفت بزرگ، هیجان عظیمی شبیه به مورد اخیر به راه انداخت. تصویر روی جلد مجله تایم در ۱۱ مه ۱۹۸۷، «انقلاب ابررسانایی» را جشن گرفت و خودرویی را که به شارژر دیواری وصل شده بود نشان‌ می‌داد. گردهمایی انجمن فیزیک آمریکا در سال ۱۹۸۷ چنان با هیاهو و علاقه عمومی همراه بود که به جشنواره موسیقی راک‌اند رول معروف سال ۱۹۶۹ تشبیه شد و از آن به‌عنوان «ووداستاک فیزیک» یاد شد. محققانی که این کشف را انجام داده بودند، تنها ۱۹ ماه پس از ارائه مقاله خود در مورد این موضوع، برنده جایزه نوبل فیزیک ۱۹۸۷ شدند، که این کمترین زمان از زمان کشف تا برنده شدن این جایزه محسوب می‌شود. ویشیک می‌گوید اگر فکر می‌کنید در حال حاضر هیاهوی تبلیغاتی زیادی درباره کشف ماده ابررسانای دمای اتاق وجود دارد، این درواقع در مقایسه با آن زمان خیلی هم کم است.