گاز دی‌اکسید کربن در قمر یخی مشتری از اقیانوسی پنهان نشأت می‌گیرد

دانشمندان با تحقیقاتی که با استفاده از داده‌های تلسکوپ فضایی جیمز وب انجام داده‌اند دریافته‌اند دی اکسید کربن کشف‌شده در جو «اروپا»، قمر مشتری، از اقیانوس وسیع زیر پوسته یخی آن می‌آید.

به گزارش ایتنا و به نقل از یورونیوز، اخترشناسان اطمینان دارند اقیانوس عظیمی از آب شور کیلومترها زیر سطح پوشیده از یخ اروپا وجود دارد که این قمر را به نامزد اصلی میزبانی از حیات فرازمینی در منظومه شمسی تبدیل می‌کند. با این حال تعیین اینکه آیا این اقیانوس پنهان دارای عناصر شیمیایی مناسب برای حمایت از حیات است یا نه، دشوار بوده است.

دی اکسید کربن، که به عنوان یکی از اجزای اصلی سازنده حیات محسوب می‌شود، پیشتر در سطح اتمسفر قمر اروپا شناسایی شده بود اما اینکه آیا این گاز از اقیانوس زیرسطحی آمده یا نه به عنوان یک راز باقی مانده بود.

برای یافتن پاسخ، دو تیم تحقیق مستقر در ایالات متحده از داده‌های طیف‌سنج فروسرخ نزدیک تلسکوپ فضایی جیمز وب برای نقشه‌برداری میزان حضور دی‌اکسید کربن در سطح قمر اروپا استفاده کردند.

این نقشه نشان داد بیشترین حجم دی‌اکسید کربن در منطقه ای به وسعت ۱۸۰۰ کیلومتر به نام «تارا رگیو» (Tara Regio) تجمیع شده است. این منطقه‌ای است که در آن زمین به اصطلاح دارای «سطح آشفته» است و برآمدگی‌های ناهموار و شکاف‌های متعددی روی آن به چشم می‌خورد.

اینکه دقیقاً چه چیزی باعث ایجاد «سطح آشفته» روی سطح این قمر شده به خوبی درک نشده است، با این حال یک فرضیه این است که این پدیده جغرافیایی حاصل فعل و انفعالات اقیانوسی است. در این پدیده، آب گرم اقیانوس بالا می‌آید و منجر به ذوب شدن یخ‌های سطحی می‌شود، همین آب به مرور زمان اما دوباره منجمد می‌شود و به صخره‌های ناهموار جدیدی تبدیل می‌شود.

سامانتا ترامبو، دانشمند سیاره‌شناسی در دانشگاه کورنل و نویسنده اصلی این مطالعه، می‌گوید تیم تحقیق به این نتیجه رسیده‌ است که کربن «از داخل، و احتمالاً از اقیانوس زیرسطحی نشات گرفته است.»

محققان ناسا امیدوار بودند توده‌هایی از آب یا گازهای فراری که از داخل سطح قمر بیرون می‌آیند را پیدا کنند، با این حال آنان نتوانستند چنین توده‌هایی را شناسایی کنند.

دو ماموریت فضایی بزرگ در آینده قصد دارند نگاهی دقیق‌تر به اروپا و اقیانوس اسرارآمیز آن داشته باشند. فضاپیمای «جویس» (JUICE) آژانس فضایی اروپا که به منظور اکتشاف قمر مشتری در ماه آوریل امسال پرتاب شد، در ژوئیه ۲۰۳۱ به مدار مشتری خواهد رسید و انتظار می‌رود از آن به بعد تا پایان ماموریت خود در سال ۲۰۳۵ پروازهای مختلفی را در میان قمرهای این سیاره انجام دهد.

این در حالی است که فضاپیمای «اروپا کلیپر» (Europa Clipper) ناسا که در اکتبر سال ۲۰۲۴ به فضا پرتاب خواهد شد، در سال ۲۰۳۰ به قمر اروپای مشتری خواهد رسید. قرار است این فضاپیما در مطالعه‌ای ۵ ساله دریابد آیا این قمر از شرایط مناسبی برای پشتیبانی از حیات برخوردار هست یا نه.

اولیویه ویتاسه، دانشمند پروژه جویس، با بیان اینکه این دو ماموریت «بسیار هیجان‌انگیز» هستند گفت هنگامی که جویس در سال ۲۰۳۲ از کنار قمر اروپا عبور کند، «انبوهی از اطلاعات جدید» از جمله ترکیبات شیمیایی سطح اروپا را جمع‌آوری خواهد کرد.

فضاپیمای جویس همچنین به دو قمر دیگر مشتری، یعنی گانیمد و کالیستو که در آنها کربن کشف شده است، نگاه خواهد انداخت. 

دانشمندان می‌گویند حتی اگر برخی از ماموریت‌های آینده حیات در اقمار مشتری را کشف کنند، این اکتشافات احتمالا به اشکال ابتدایی از حیات نظیر میکروب‌های اولیه محدود باشند چرا که انتظار می‌رود هر چیزی که بتواند در چنین شرایط سختی، در زیر بیش از ۱۰ کیلومتر یخ دوام بیاورد، باید بسیار کوچک باشد.