خطر ابتلا به سرطان تخمدان در زنان مبتلا به آندومتریوز بیشتر است

پژوهش جدیدی که ۱۷ ژوییه در مجله جاما (JAMA) منتشر شد، حدود ۷۸ هزار و ۹۰۰ زن آمریکایی مبتلا به آندومتریوز را بررسی کرد. این بیماری که تقریبا در ۱۰ درصد از زنان در سنین باروری را تحت تاثیر قرار می‌دهد، زمانی بروز می‌کند که بافتی مشابه بافت لایه داخلی رحم در خارج از این عضو شروع به رشد می‌کند و به التهاب و ایجاد زخم منجر می‌شود. 

این مطالعه نشان می‌دهد که زنان مبتلا به آندومتریوز، چهار برابر بیشتر از زنانی که این بیماری را ندارند، در معرض ابتلا به سرطان تخمدان‌ قرار دارند و خطر ابتلا به سرطان تخمدان هم در زنانی که آندومتریوز شدید دارند، ۱۰ برابر بیشتر است. با وجود این، کارشناسان خاطرنشان می‌کنند که این افزایش در مقایسه با جمعیت عمومی هنوز نسبتا کوچک است. به عبارت دیگر، احتمال کلی ابتلا به سرطان تخمدان همچنان کم باقی می‌ماند و زنان مبتلا به آندومتریوز نباید بیش از حد نگران این افزایش خطر باشند.

آندومتریوز انواع مختلفی دارد و بسته به اینکه بافت‌های ناخواسته روی غشای پوشاننده اعضای لگن، تخمدان‌ها، رو و بین دیگر اعضای منطقه لگنی و شکمی رشد کنند، متفاوت است. این انواع از نظر شدت هم با هم فرق دارند، اما به طور کلی، آندومتریوز با درد لگنی، نازایی، سندروم روده تحریک‌پذیر و همچنین سرطان‌های پستان، آندومتر و تخمدان ارتباط قوی دارد.

کارن شلیپ، یکی از نویسندگان این مطالعه از دانشگاه یوتا به لایو‌ساینس گفت: «من بسیار مشتاقم تا به زنان اطلاعات آماری ارائه کنم که بتواند به آن‌ها در تصمیم‌گیری مشترک با متخصص بهداشت و درمان، یا متخصص زنان و زایمان کمک کند.»

او تاکید می‌کند که این مطالعه به اینکه چه کسی باید جراحی‌های تشخیصی یا پیشگیرانه سرطان تخمدان را انجام دهد، اشاره‌ نمی‌کند بلکه می‌کوشد مدل‌های پیش‌بینی را توسعه دهد تا به بیماران و پزشکان برای اتخاذ تصمیم درست در مواقع سخت و دشوار کمک کند. این مدل‌ها معمولا با استفاده از روش‌های آماری و تحلیل داده‌ها تهیه می‌شوند و می‌توانند به پزشکان و بیماران کمک کنند برای درمان تصمیم‌های بهتری بگیرند.

شلیپ و همکارانش در این تحقیق، اطلاعات مربوط به زنان ۱۸ تا ۵۵ ساله را از پایگاه داده جمعیت یوتا استخراج کردند. در گروه نهایی حدود ۷۸ هزار و۸۹۳ زن با سابقه بیماری آندومتریوز، و حدود ۳۷۹ هزار زن بدون بیماری آندومتریوز بودند و نزدیک به ۶۰۰ زن هم سرطان تخمدان داشتند. 

نویسندگان این پژوهش بیماری آندومتریوز را بسته به اینکه کدام اندام را تحت تاثیر قرار می‌دهد به پنج دسته و سرطان‌های تخمدان را هم  بر اساس نوع موضعی (سرطان‌هایی که به طور محدود و در منطقه‌ای خاص رشد می‌کنند و به سایر بخش‌های بدن منتشر نمی‌شوند) یا تهاجمی‌تر به دو نوع سرطان تقسیم کردند. این مجموعه داده بزرگ نشان داد که خطر ابتلا به سرطان تخمدان در زنان مبتلا به هر نوع آندومتریوز ۴.۲ برابر بیشتر از زنانی بود که این بیماری را نداشتند و در زنان مبتلا به آندومتریوز هم بیشتر در معرض خطر سرطان‌های موضعی بودند تا سرطان‌های تهاجمی. هرچند در مقایسه با جمعیت عمومی، هر دو نوع خطر افزایش یافته بود.  

برای زنانی که آندومتریوزشان فقط روی اعضای لگنی تاثیر می‌گذاشت، خطر ابتلا به سرطان تخمدان ۱۹ برابر بیشتر از جمعیت پایه بود. در زنانی که تایید شده بود هم‌زمان به آندومتریوز در هر دو عضو لگنی و تخمدان مبتلا هستند هم خطر ابتلا به سرطان ۱۳ برابر بیشتر بود.

با اینکه حجم نمونه بزرگ این مطالعه یک نقطه قوت به شمار می‌رود، محدودیت‌هایی هم دارد. مثلا این احتمال وجود دارد که برخی موارد آندومتریوز و سرطان تخمدان در زیر گروه‌های اشتباه طبقه‌بندی شده باشند.از طرفی در مورد استفاده از قرص‌های ضدبارداری که برخی از آن‌ها به کاهش خطر سرطان تخمدان کمک می‌کنند، اطلاعاتی در دسترس نبود. 

محققان هشدار می‌دهند در حال حاضر و حداقل بر اساس داده‌های ارائه‌شده، نباید این پیام را منتقل کنیم که خطر سرطان تخمدان در میان زنان مبتلا به آندومتریوز به طور قابل‌توجهی افزایش یافته است، زیرا شواهد کافی برای تایید این موضوع وجود ندارد. زنان مبتلا به آندومتریوز هم نباید بی‌جهت نگران شوند و برای درآوردن تخمدان‌هایشان عجله کنند. زیرا برداشتن تخمدان‌‌ها یائسگی زودرس را به همراه دارد و می‌تواند خطر بیماری‌های دیگر مانند بیماری‌های قلبی‌عروقی و پوکی استخوان را افزایش دهد. 

داده‌ها نشان می‌دهند که تعداد بسیار کمی از زنان مبتلا به آندومتریوز به سرطان تخمدان مبتلا می‌شوند. خطر ابتلا به سرطان تخمدان در زنان بدون آندومتریوز ۱.۳ درصد است. پیش از این مطالعه، خطر گزارش‌شده برای زنان مبتلا به آندومتریوز ۱.۸ درصد بود و تحلیل جدید این خطر را تنها ۰.۱ درصد افزایش می‌دهد؛ معادل حدود ۱۰ مورد اضافی در هر ۱۰ هزار نفر با هر نوع آندومتریوز.

به این ترتیب، با وجود افزایش خطر ابتلا به سرطان تخمدان در زنان مبتلا به آندومتریوز، این خطر همچنان بسیار کمتر از خطر ابتلا به سرطان‌های دیگر مانند سرطان پستان (۱۳درصد)، ریه (۶درصد) یا روده (۴درصد) است.