ايتنا – تاثیر بارداری بر مغز

لیز کراستیل، عصب‌شناس، هنگام بارداری فرصتی منحصربه‌‌فرد به دست آورد تا ببیند مغز او در این دوران چه تغییری کرده است و یافته‌هایش را در پژوهشی جدید منتشر کرد که اولین نقشه دقیق مغز یک زن در دوره بارداری را ارائه می‌دهد.

پژوهشگران دریافته‌اند که بارداری و مادر شدن تقریبا بر تمام بخش‌های مغز اثر می‌گذارد. گرچه این پژوهش روی یک نفر انجام شده است، اما آغازگر یک پروژه بزرگ بین‌المللی با هدف اسکن مغز صدها زن است که می‌تواند سرنخ‌هایی در مورد اختلال‌هایی مانند افسردگی پس از زایمان بدهد.

کاستیل، یکی از نویسندگان این مقاله که در نشریه نیچر نوروساینس منتشر شده است، گفت در این پژوهش ۲۶ اسکن قبل، در طول، و پس از بارداری انجام شد.

بر اساس یافته‌های این پژوهش، بیش از ۸۰ درصد نواحی مورد مطالعه دچار کاهش ماده خاکستری شدند، محلی که فرایند تفکر صورت می‌گیرد. این میزان کاهش به‌طور متوسط ۴ درصد از مغز است‌ــ تقریبا مشابه میزان کاهشی که در دوره بلوغ رخ می‌دهد. پس از بارداری فقط اندکی به حالت عادی بازگشت.

اما در سه‌ماهه اول و دوم بارداری میزان یکپارچگی ماده سفید مغز افزایش یافت‌ــ که معیاری برای سلامت و کیفیت پیوستگی میان نواحی مغز است. این تغییر بلافاصله پس از زایمان به سطح طبیعی بازگشت.

گرچه کاهش ماده خاکستری ممکن است نامطلوب به نظر برسد، پژوهشگران گفتند این‌طور نیست و احتمالا به تنظیم دقیق شبکه‌های به‌هم‌پیوسته سلول‌های عصبی موسوم به «مدارهای عصبی» مرتبط است تا برای مرحله جدیدی از زندگی آماده شود.

تیم پژوهشی در مدت بارداری و تا دو سال پس از زایمان، به انجام اسکن‌های ام‌آر‌آی مغز و گرفتن نمونه خون ادامه دادند تا مشاهده کنند مغز با تغییرات هورمون‌های جنسی مانند استروژن چه تغییری می‌کند.

پژوهش‌های پیشین تصاویر مغز پیش و پس از بارداری را نشان می‌داد، اما هرگز روند تغییر در دوره بارداری بررسی نشده بود. این پژوهش برخلاف پژوهش‌های قبلی، بر بسیاری از نواحی داخلی مغز و همچنین قشر مغز که بیرونی‌ترین لایه است متمرکز است.

یافته‌ها نشان می‌دهد که تغییرات قابل‌توجهی در نواحی مرتبط با اجتماعی شدن و پردازش احساسات رخ می‌دهد، که برخی از آن‌ها تا دو سال پس از زایمان همچنان مشهود بودند.

تغییرات جسمی دوره بارداری به‌خوبی بررسی شده‌اند، اما در مورد چگونگی و چرایی تغییرات مغزی اطلاعات چندانی در دست نیست. بسیاری از زنان برای توصیف فراموشی، حواس‌پرتی یا مه مغزی از اصطلاحاتی مانند «مغز بارداری» یا «مغز نوزاد» استفاده می‌کنند.