کشف یک فوران رادیویی اسرارآمیز که از یک حباب کیهانی می‌آید

یک فوران رادیویی سریع بی‌سابقه در تابستان ۲۰۲۲ به زمین برخورد کرد و از هر چیزی که پیش از آن مشاهده شده بود قدرتمندتر بود. فوران‌های رادیویی سریع یا اف‌آر‌بی‌‌ها، انفجارهای انرژی بسیار قدرتمند، اما بسیار گذرا و سریع‌اند – علل وقوع آن مبهم و ناشناخته مانده است و گمانه‌زنی‌هایی شامل همه چیز، از سیاهچاله‌ها گرفته تا فناوری فرازمینی را شامل می‌شود.

[توضیح: فوران‌های رادیویی سریع تنها طی چند میلی‌ثانیه، انرژی‌ برابر با انرژی‌ تابش شده از خورشید در مدت ۱۰هزار سال را آزاد می‌کنند. این پدیده را نخستین بار دانکن لوریمِر در سال ۲۰۰۷ از بین داده‌های آرشیوی تلسکوپ رادیویی ۶۴متری پارکِس در استرالیا کشف کرد.] 

این فوران بی‌سابقه از مکانی ناشی می‌شد که قدمت آن به گیتی در نیمه عمر آن بازمی‌گردد، زمانی که گیتی تنها پنج میلیارد سال داشت. این فوران رادیویی سریع، دورترین فورانی بود که تاکنون دیده شده است.

پژوهشگران اکنون بر این باورند که خاستگاه آن انفجار قدرتمند را یافته‌اند. به نظر می‌رسد که این فوران‌ها نه فقط از یک کهکشان، بلکه از گروهی متشکل از دست‌کم هفت کهکشان آمده‌اند.

ستاره‌شناسان می‌گویند که به نظر می‌رسد این هفت کهکشان در حال برهم‌کنش با یکدیگرند. آن‌ها حتی ممکن است با هم ادغام شوند.

این بسیار نادر است که گروهی از کهکشان‌ها را به این شکل به‌هم‌چسبیده ببینیم. پژوهشگران بر این باورند که تلاقی غیرعادی کهکشان‌ها ممکن است در وهله اول علت وقوع این فوران رادیویی سریع باشد – و بررسی این حباب می‌تواند به آن‌ها در مورد اینکه این فوران‌ها از کجا آمده‌اند و چگونه سرچشمه می‌گیرند، اطلاعات بیشتری بدهد.

پژوهشگران با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل ناسا، خاستگاه این فوران را ردیابی کردند. تحقیقات پیشین نشان داده بودند که این فوران ممکن است از یک کهکشان عجیب یا از یک گروه سه‌تایی از کهکشان‌ها آمده باشد – اما تصاویر واضح‌تر از تلسکوپ فضایی ناسا دست‌کم هفت کهکشان را نشان می‌دهد که همگی نزدیک به یکدیگر چسبیده‌اند.

 

ون فای فونگ از دانشگاه نورث‌وسترن، یکی از نویسندگان این پژوهش جدید، گفت: «نشانه‌هایی وجود دارد که اعضای این گروه کهکشانی در حال بر‌هم‌کنش‌اند. به عبارت دیگر، آن‌ها می‌توانند با هم ماده مبادله کنند یا احتمالا در مسیر ادغام با یکدیگر باشند. این گروه از کهکشان‌ها (به نام گروه‌های فشرده) محیط‌های بسیار نادری در گیتی‌اند و متراکم‌ترین ساختارها در مقیاس کهکشانی که می‌شناسیم به شمار می‌روند.»

این برهم‌کنش‌ها می‌تواند تشکیل ستاره‌های جدید را ترتیب بدهند. این موضوع ممکن است نشان دهد که فوران رادیویی سریع با مجموعه‌ای جوان از ستارگان تازه‌تشکیل‌شده مرتبط است – و این نتیجه با شناخت کنونی در مورد خاستگاه فوران‌های رادیویی سریع، سازگاری و همخوانی دارد.

ستاره‌شناسان در مجموع از زمانی که نخستین مورد از فوران‌های رادیویی سریع در سال ۲۰۰۷ کشف شد، هزار فوران رادیویی سریع پیدا کرده‌اند. اما خاستگاه واقعی آن‌ها یک راز باقی مانده است – محتمل‌ترین توضیح، جرم فشرده‌ای از قبیل سیاهچاله یا ستاره نوترونی را نشان می‌‌دهد، اما این موضوع ثابت نشده است.

ستاره‌شناسان امیدوارند که خاستگاه آن را پیدا کنند تا نه‌تنها این معما را که این فوران‌های رادیویی سریع از کجا می‌آیند حل کنند، بلکه درباره خود گیتی نیز اطلاعات بیشتری کسب کنند. این فوران‌های قدرتمند حین گذر سریع از گیتی، با آن برهم‌کنش می‌کنند – به این معنی که آن‌ها می‌توانند حامل پیام‌هایی از قسمت‌هایی از گیتی باشند که از آن گذر کرده‌اند.

فونگ در اظهاراتی گفت: «امواج رادیویی به‌طور خاص به هر ماده موجود در میان امتداد خط دید – از مکان وقوع فوران رادیویی سریع تا ما- حساس‌اند.»

«این بدان معناست که این امواج باید از میان همه ابرهای مواد در پیرامون محوطه فوران رادیویی سریع، از درون کهکشان میزبان آن، در سراسر گیتی و در نهایت از درون کهکشان راه شیری عبور کنند. از طریق تاخیر زمانی در خود سیگنال فوران رادیویی سریع می‌توانیم مجموع سهم همه این‌ها را اندازه‌گیری کنیم.»