بناهای تاریخ اراک؛ شهری که کمتر آن را می شناسیم

—————- رپرتاژ آگهی —————–

انتخاب بسیاری از مسافران برای سفر به چند مقصد خاص در شمال، چند جزیره در جنوب کشور یا شهرهایی که در دورهایی از تاریخ ایران پایتخت کشور بوده اند و دارای قدمت و شهرت هستند، خلاصه می شود. اما اراک این شهر بزرگ و محدود مرکز ایران که تاریخچه بافت شهری آن به دوران قاجار بازمی‌گردد، برای مسافران کمتر شناخته شده است. اگر یک بار به این شهر زیبا سفر کنید، تعداد پرشمار جاذبه‌های تاریخی آن نظر شما را به خود جلب می‌کند. به طور کلی اگر قصد یک تجربه منحصر به فرد و جدید را دارید، بازدید از بناهای تاریخ اراک و طبیعت بکر این منطقه بهترین انتخاب برای شما محسوب می‌شود.
 

آشنایی با اراک؛ شهری جوان و خاص

اراک، یکی از شهرهای مرکزی ایران است که به عنوان یکی از جوان‌ترین شهرهای ایران به شمار می‌آید. این شهر زیبا، اولین بار در دوران قاجار بنیان‌گذاری شد و قدمت آن به کم‌تر از دو قرن پیش باز می‌گردد. اراک دارای مساحتی در حدود 100 کیلومتر است. شهرستان اراک به عنوان مرکز استان مرکزی شناخته می‌شود و فاصله‌ای حدودا 4 ساعته تا تهران دارد. فاصله اراک تا مشهد نیز با وسیله نقلیه چیزی در حدود 11 ساعت بوده و شما می‌توانید برای دسترسی بهتر به این شهر تماشایی، با خرید بلیط هواپیما مشهد اراک و صرف زمان کمتر به این شهر سفر کنید. واژه اراک در لغت به معنای تخت شاهی، پایتخت و باغستان بوده و تا پیش از سال 1317 نام آن سلطان آباد و عراق بود که بعدها به دلیل شباهت نام آن با عراق عرب، نام این شهر به اراک تغییر یافت. بانی این شهر یوسف خان گرجی بود که پیش از ساخت اراک، شهرهای گرجستان و قفقاز را دیده بود و تلاش کرد تا این شهر را نیز به همان شکل منظم و با فاصله یکسان کوچه‌ها بنا کند. چندین بنای تاریخی زیبا از آن دوران در شهر اراک که اکنون یکی از مراکز مهم صنعتی ایران نیز به شمار می رود، وجود دارد که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم.
 

حمام چهار فصل؛ موزه مردم شناسی اراک

بنای حمام چهار فصل اراک یکی از شاهکارهای معماری ایران است که به واسطه تزئینات منحصر به فرد و کاشی‌کاری‌های چشم‌نواز به عنوان یکی از زیباترین بناهای تاریخ اراک شناخته می‌شود. قدمت این بنا به سال 1292 باز می‌گردد و هدف از تاسیس آن به 85 خانوار یهودی بود که از سنجان و سایر روستاهای نزدیک، به اراک مهاجرت کرده بودند. در همین راستا بزرگان منطقه تصمیم گرفتند تا حمامی بسازند که مردم بتوانند از آن استفاده کنند. این بنا در طول حدودا 2 سال ساخته شد و وجه تمایز آن با سایر حمام‌های کشور آن است که در آن، قسمتی مجزا برای اقلیت‌های مذهبی قرار گرفته است. این اثر تاریخی اراک، در سال 1339 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و در سال 1373 نیز به شکلی کامل مرمت و بازسازی شد و تا به امروز به عنوان موزه مردم شناسی اراک مورد استفاده قرار می‌گیرد. شما می‌توانید پس از بازدید از این جاذبه زیبای اراک، با خرید بلیط هواپیما اراک مشهد از دیدنی‌های تاریخی مشهد نیز لذت ببرید.
 

مدرسه سپهداری؛ بزرگترین گنبد آجری اراک

مدرسه سپهداری، یکی دیگر از بناهای تاریخی شهر اراک است که دارای ساختمانی چهار ایوانی بوده و در طراحی و ساخت آن از مدارس دوران صفویه الهام گرفته شده است. این مدرسه تاریخی به عنوان یک مسجد نیز از جایگاه ویژه‌ای میان مردمان اراک برخوردار است. مدرسه و مسجد سپهداری قدمتی تاریخی دارد و پیشینه آن به دوران قاجار باز می‌گردد. این بنای ارزشمند به فرمان یوسف خان سپهدار، حاکم اراک ساخته شد و بنا به فرمان و همت مرحوم آیت الله محسن عراقی توسعه چشم‌گیری یافت. این اثر مهم از بناهای تاریخ اراک در ابتدا به شکل حوزه علمیه اداره می‌شد؛ اما در ادامه امکان تحصیل و تدریس مشاهیر استان مرکزی نیز در آن فراهم آمد. مدرسه سپهداری دارای بزرگ‌ترین گند آجری اراک است. سطح بیرونی این گنبد ساده و کاه‌گلی بوده و سطح داخلی و دیواره‌های آن، توسط کاشی‌های خشتی و معرق، با نقش‌های هندسی و کتیبه‌های تاریخی تزئین شده است.
 

قلعه حاج وکیل؛ عمارت کلاه فرنگی اراک

قلعه حاج وکیل که در میان بومیان اراک با نام عمارت کلاه فرنگی نیز شناخته می‌شود، یکی از بناهای تاریخی ایران و اراک است که قدمت آن به دوره قاجار بازمی‌گردد. این خانه تاریخی در اراک در سال 1375 به شکل رسمی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. ساختمان عمارت کلاه فرنگی اراک دارای وسعتی در حدود 900 متر مربع بوده و مساحت کلی زمین آن 3800 متر مربع است. مجموعه حاج وکیل دارای بخش‌های مختلفی از جمله: حیاط، شبستان، دو طبقه ساختمان و ایوان است. این بنا در ابتدا با هدف سکونت مدیران کمپانی فرش زیگلر در اراک ساخته شد و بعدها قلعه تحت تملک محمد حسن وکیل قرار گرفت و به همین دلیل به نام قلعه حاج وکیل شهرت دارد. از زیبایی‌هایی این مورد از بناهای تاریخ اراک می‌توان به: کاشی‌کاری‌های رنگارنگ، ستون‌های زیبا، آجرکاری تماشایی و ساختارهای هندسی متفاوت اشاره کرد. دیدنی‌های این بنا تنها به معماری زیبای آن محدود نشده و شما می‌توانید در بازدید از عمارت کلاه فرنگی اراک، از موزه صنایع دستی و هنرهای سنتی نیز بازدید کنید. اگر قصد سفر به اراک و بازدید از این بناهای تماشایی را دارید، تنها کافی است به آدرس utravs.com مراجعه کرده و بلیط سفر خود را در کم‌ترین زمان تهیه نمایید.
 

کلیسای مسروپ مقدس؛ زیباترین کلیسا در استان مرکزی

یکی از خاص‌ترین بناهای تاریخ اراک در خیابان شهید چمران قرار دارد. کلیسای سیروپ از بناهای قدیمی اراک است که قدمت آن به بیش از 1 قرن قبل باز می‌گردد. این بنا با هزینه ارامنه ساکن اراک ساخته شده است. طرح کلیسای سیروپ به شکل مستطیل بوده و سقف آن که بر روی چهارستون قرار دارد، توسط قوس‌هایی به یکدیگر متصل شده‌اند. در محوطه این کلیسا بناهای تاریخی دیگری از جمله مدرسه ارامنه، تالار اجتماعات، سکونت‌گاه کشیش و … قرار دارد. محراب این کلیسا دارای یک طاق زیبا و بزرگ بوده که ارتفاع آن از کف کلیسا در حدود یک متر است. نمای بیرونی کلیسا با آجرهای سفالی تزئین شده که جلوه آن را دوچندان کرده است.
 

مجموعه تاریخی بازار اراک

مجموعه قدیمی بازار اراک به عنوان یکی از بناهای تاریخ اراک شناخته می‌شود که در مرکز شهرستان اراک قرار دارد و از اماکن تجاری مهم در این شهر به شمار می‌آید. این بازار سرپوشیده بزرگ، دارای طولی در حدود یک کیلومتر بوده و به دلیل داشتن طاق‌های بلند و دیوارهای مرتفع، ظاهری متفاوت نسبت به بازارها و مجتمع‌های تجاری امروزی دارد. با وجود آن‌که این بنا در زیرمجموعه جاهای تاریخی اراک قرار می‌گیرد؛ اما در حال حاضر نیز به عنوان یکی از مراکز تجاری در اراک مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنای فعلی این مجموعه، شامل حمام، مسجد، مدرسه، آب انبار و کاروانسرا است که در زمان فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است. ساخت این بازار توانست در دوران خود نقشی اساسی را در رونق اقتصادی اراک ایفا کند و در حال حاضر نیز یکی از اماکن تاریخی و تجاری مهم در اراک به شمار می‌آید.
 

ارگ حکومتی اراک؛ بنایی فراموش شده

در کنار تمامی بناهای تاریخ اراک، یک عمارت وجود دارد که از جایگاه بسیار ویژه‌ای برخوردار است. ارگ حکومتی اراک که به دوران قاجار تعلق دارد، با نام برج شیشه‌ای نیز شناخته می‌شود. این بنا در بافت قدیمی اراک واقع شده است. در سال 1309 در سفری که ناصرالدین شاه به اراک داشت، در این عمارت سکونت یافت و در کتاب خود نیز از زیبایی و شکوه این بنا در آن دوران یاد کرد. متاسفانه در حال حاضر تنها بخش کوچکی از این بنا باقی مانده و قسمت‌های زیادی از آن در گذر زمان تخریب شده است. برج شیشه‌ای مهم‌ترین قسمت این ارگ بوده که از سه طبقه مجزا ساخته شده بود و نمای بیرونی آن به دلیل کاشی‌کاری‌ها و آینه‌کاری‌های پرشمار، زیبایی منحصر به فردی داشت. در حال حاضر در راستای یادبود این بنای تاریخی، نمادی کوچک‌تر از این برج در شهر اراک ساخته شده که شما می‌توانید از آن بازدید کنید. متاسفانه بخش‌های زیادی از این بنا در سال 1361 تخریب شد و تنها بخش‌هایی از پایه‌ها و قسمتی از زیرزمین منزل سپهدار باقی مانده است.
 

روستای تاریخی انجدان اراک

یکی از مناطق بکر و از زیباترین بناهای تاریخ اراک، روستای قدیمی انجدان است. این روستا در منطقه‌ای کوهستانی قرار داشته و به همین دلیل از آب و هوای خنکی برخوردار است. ارتفاع انجدان از سطح دریا چیزی در حدود 2 هزار متر است. در مجاورت این روستا غارهای پرشماری نیز قرار دارد که جذابیت این منطقه را برای گردشگران دوچندان کرده است. در سرتاسر روستای آنجدان بناهای تاریخی پرشماری در گذر دوره‌های مختلف ساخته شده است که با سفر به این منطقه می‌توانید بخش‌هایی از آن را مشاهده کنید. مسجد جامع انجدان از دیگر آثار تاریخی این روستا است که قدمت آن به قرن‌های اول اسلام مربوط می‌شود. بنا بر روایات، از روستای انجدان به عنوان زادگاه سلمان فارسی یاد می‌شود.
 

خانه حسن پور؛ زیباترین خانه در اراک

یکی دیگر از بناهای تاریخ اراک که جلوه‌ای بسیار زیبا و معماری خاصی دارد، خانه حسن پور است. این خانه تاریخی در دوره حکومت احمد شاه قاجار بنا شده است. این بنا در ابتدا شرکت فرش بود و مالکیت آن در اختیار حاج علی مشیری قرار داشت و پس از آن به مدرسه تبدیل شد. بعدها شخصی به نام جواد حسن پور این ملک را خریداری کرد و در سال 1374 سازمان میراث فرهنگی مالکیت این بنا را در اختیار گرفت. این امارت پس از مرمت و بازسازی به موزه صنایع دستی اراک تبدیل شد. این خانه تاریخی حدود 600 متر زیربنا دارد و در 2 طبقه ساخته شده است. طبقه همکف این بنا دارای اتاق‌های زمستان‌نشین بوده و در طبقه دوم اتاق‌های شاه‌نشین و تابسان‌نشین ساخته شده است. سازه کلی بنا خشتی بوده و پی‌ها از سنگ و دوغاب تشکیل شده است. برای بازدید از این عمارت زیبا می‌توانید در شهر اراک پس از اولین گذر بعد از چهارسوق بازار، در مقابل گذر این خانه تاریخی اراک را مشاهده فرمایید.

سخن پایانی
شهر اراک، یکی از شهرهایی است که شاید از آن به عنوان اولین انتخاب برای سفر یاد نشود؛ اما از جاذبه‌ها و دیدنی‌های پرشماری برخوردار است که می‌تواند تجربه سفری بینهایت لذت‌بخش را برایتان رقم بزند. شما می‌توانید در سفر به این شهر زیبا از قدیمی‌ترین بناهای تاریخ اراک دیدن کرده و از طبیعت بکر این شهر لذت ببرید. برای سفر به اراک تنها کافی است همان حالا به سایت یوتراوز مراجعه کنید. شما می‌توانید بلیط سفر خود را در کوتاه‌ترین زمان و با قیمتی مناسب از این سایت تهیه کنید.